Editor's Note—The palingenesia presented on these pages was prepared by Professor Honoré to accompany his Emperors and Lawyers, 2nd ed. (Oxford: Oxford University Press, 1994), ISBN 0-19-825769-4. It is reproduced here by the kind permission of the author and of the Oxford University Press. Those who consult the palingenesia are asked to observe all appropriate copyright restrictions.
IMP CARUS AUG ET CARINUS ET NUMERIANUS CAESS
283 CARO ET CARINO AA CONSS
Secretary no.16A (eastern): 13 Jan 283 (CJ 7.64.5) to 30 Aug 284 (CJ
10.11.4)
1412/16A/1. CJ 7.64.5 (Domitiano pp. 13 Jan 283) Certa ratione et fine multare
praesides possunt. quod si aliter et contra legis statutum modum provinciae
praeses multam vobis inrogaverit, dubium non est id, quod contra ius gestum
videtur, firmitatem non tenere et sine appellatione posse rescindi.
1413/16A/2. CJ 3.32.9 (Antonio pp. 27/24 Feb) Doce ancillam, de qua supplicas,
dotalem fuisse in notione praesidis: quo patefacto indubium (i.
Kr. indubium non PCR dubium non dett.)
erit vindicari ab uxore tua nequivisse.
1414/16A/3. CJ 5.71.6 (Varo pp. 7 March 283) Minorum possessionis venditio, per
procuratorem delato ad praetorem vel praesidem provinciae libello, fieri non
potuit, cum ea res confici recte aliter non potest, nisi apud acta causis
probatis, quae venditioni necessitatem inferant, decretum sollemniter
interponatur.
Carus A et Carinus et Numerianus CC (or Carinus et Numerianus AA) without
consular date: assigned to no.16A
1415/16A/4. CJ 4.54.6 (Car Car et Num AAA Olybrio/Solubrio Romulo) Cum te
fundum tuum certae rei contemplatione inter vos habita exiguo pretio in alium
transtulisse commemoras, poterit ea res tibi non esse fraudi, quando non
impleta promissi fide dominii tui ius in suam causam reverti conveniat. et ideo
aditus competens iudex fundum cuius mentionem facis restitui tibi cum fructibus
suis sine ulla ludificatione sua auctoritate perficiet (M et
insert CR), praecipue cum divera pars receptis
nummis suis nullam passa videri possit iniuriam.
1416/16A/5. CJ 5.3.7 (Car Car et Num AAA Iuncianae pp. 1 Apr) Si, cum ante
nuptias munera darentur, ita conventum est atque huiusmodi conscripta pactio
est, ut, si qua fors extitisset contra voluntatem eius et matrimonium
distraxisset, tunc quae data erant apud eum qui dedisset heredemve eius
remanerent, potest, qui eius hereditatem accepit, cui pacta puella munera supra
dicta lege susceperat, eadem iure postulare.
1417/16A/6. CJ 7.64.6 (Car Car et Num AAA Germano) Cum non eo die, quo praeses
provinciae praecepit, iudex ab eodem datus pronuntiaverit, sed ductis diebus
alieniore tempore sententiam dedisse proponatur, ne ambages frustra
interpositae provocationis ulterius negotium protrahant, praeses provinciae
superstitiosa appellatione submota ex integro inter vos cognoscet.
1418/16A/7. CJ 10.42.5 (Car Car et Num AAA Antepisto) Neque tempore aetatis
neque numero liberorum a muneribus quae patrimoniorum sunt excusationem quis
habere potest.
1419/16A/8. CJ 10.43.1 (Car Car et Num AAA Feliciano) Cum te curatorem ad
cogendas angarias creatum appellationem interposuisse proponas, praeses
provinciae, si alterius curiae te esse animadverterit, ad alieni corporis
munera vocari non sinet, quia eius partis (patriae dett.) oneribus
respondere debes, cui te attributum esse commemoras.
1420/16A/9. CJ 11.36.3 (Car Car et Num AAA Theodosio) Si ita duumviri creati
estis, ut mutuo periculo teneamini, in dubium non venit vicariis damnis vos
esse obstrictos, cum in magistratibus prius nominatores conveniendos esse--hoc
quod in persona vestra custodiri considerastis (K consideratis
I desideratis dett.)--constitutum est.
IMPP CARINUS ET NUMERIANUS AUGG
1421/16A/10. CJ 8.14.4 (d. 9 Aug 283) Satis notum est et idem constitutum bona
earum in dotem data, quae nuptae sunt his qui primipili sarcinam subeunt,
obnoxia necessitati ei (n.e. M n. eius Mb necessitate
R necessitate ei C) teneri: verum certo ordine, ut
scilicet tunc demum ad hoc mulieris patrimonium periculum respiciat, si
universis viri ac nominatorum facultatibus exhaustis nihil residuum
inveniatur.
1422/16A/11. CJ 5.71.7 (Isidoro pp. 8 Sept/Dec 283 Emesa) Si ad resolvendam
donationem, quam in emancipatum te pater contulerit, minor annis cautionem
emisisti (LR ei misisti V ei emisisti
C), cum huiusmodi scriptura contra senatus consulti auctoritatem
data sit, non oberit iuri tuo.
1423/16A/12. CJ 7.2.9 (Mauro pp. 8 Nov 283) Servo tuo defunctus, licet te
heredem scripsisse proponatur, tamen directam libertatem dare non potuit: iure
enim directo libertatem servis alienis dare nemo potest.
1424/16A/13. CJ 6.42.16 (Isidorae pp. 12 Nov 283) Cum virum prudentissimum
Papinianum respondisse non ignoramus (ignoras scr.) etiam legata
huiusmodi fideicommisso contineri, id est ubi heres rogatus fuerat, quidquid ex
hereditate pervenerit, post mortem restituere, animadvertis etiam praeceptionis
compendium testatoris verbis comprehensum esse. 1. Sane quoniam in
fideicommissis voluntas magis quam verba plerumque intuenda sunt, si quas pro
rei veritate praeterea probationes habes ad commendandam hanc patris
voluntatem, quam fuisse adseveras, apud praesidem experiri non vetaris.
1425/16A/14. CJ 7.45.6 (Zoilo pp. 27 Nov 283) Cum sententiam praesidis irritam
esse dicis, quod non publice, sed in secreto loco officio eius non praesente
sententiam suam dixit, nullum tibi ex his quae ab eo decreta sunt praeiudicium
generandum esse constat.
284 CARINO II ET NUMERIANO AA CONSS
1426/16A/15. CJ 2.11.19 (Aristocrati pp. 16 Jan 284) Interlocutio praesidis,
quae indicta est, infamem eum de quo quaeris (quereris CR
contra B quae in eum de quo quaeris dicta
est, infamem Momm.) fecisse non videtur, cum non specialiter ob
iniuriam vel admissam vim condemnatus, sed ita praesidis verbis gravatus est et
admonitus, ut ad melioris vitae frugem se reformet.
1427/16A/16. CJ 5.52.2 (Primigenio pp. 18/21 March 284 Emesa) Si divisio
administrationis inter tutores sive curatores in eodem loco seu provincia
constitutos necdum fuit, licentiam habet adulescens et unum eorum eligere et
totum debitum exigere, cessione videlicet ab eo adversus ceteros tutores seu
curatores actionum ei competentium facienda. 1. In divisionem autem
administratione deducta sive a praeside sive a testatoris voluntate unumquemque
pro sua administratione convenire potest, periculum invicem tutoribus seu
curatoribus non sustinentibus, nisi per dolum aut culpam suspectum non
removerunt vel tarde suspicionis rationem moverunt, cum alter eorum non
solvendo effectus sit, vel suspicionis causam agendo sua sponte iura pupilli
prodiderunt. 2. Nec prodest eis dicentibus contutorem suum non administrasse
pupillares res. 4. Sin vero ipsi (ipsis Va) inter se res
administrationis diviserunt, non prohibetur adulescens et unum ex his in
solidum convenire, ita ut actiones, quas adversus alios habet, ad electum
transferat.
1428/16A/17. CJ 9.22.9 (Messio pp. 30 March 284) Si docueris apud praesidem
provinciae ab intestato te heredem eius extitisse, qui codicillos scripserat,
ordinarium est, ut in hereditatis possessione constitutus fideicommissa
praebeas, quae iure relicta sunt, nisi consilium est codicillos falsos arguere.
1. Quod si criminaliter coeptum interventu indulgentiae sopitum est, habes
tamen residuam indagationem, potest de fide scripturae civiliter quaeri.
1429/16A/18. CJ 10.11.4 (Candido pp. 30 Aug 284) Ex varia statutorum
diversitate ad id decursum est, ut hi, qui rei publicae causas defendunt,
delatorum criminibus non teneantur, cum omnibus notissimum est eos solos
exsecrabiles nuntiatores esse, qui fisco deferunt.
End of secretary no.16A
283 CARO ET CARINO CONSS
IMPP CARINUS ET NUMERIANUS AUGG
Secretary no.16B (Western): 21 Nov 283 (CJ 9.46.4) to 12 Feb 284
(3.28.17)
1430/16B/1. CJ 9.46.4 (Archelao pp. 21 Nov 283) Calumniae poena in paternae
mortis accusatione cessat.
1431/16B/2. Cons 1.10 (Aurelio pp. 8 Dec 283) Cum fraudis studio transactionem
interpositam esse dicas, quod inter vos gestum est, infirmat iuris auctoritas
et reliqua.
1432/16B/3. CJ 2.55.2 (Clementi pp. 25 Dec 283) Si contra compromissum
adversarius tuus apud electum arbitrum praesentiam sui facere detrectavit,
placitae poenae videtur obnoxius.
284 CARINO II ET NUMERIANO AA CONSS
1433/16B/4. CJ 8.55.3 (Ianuario et Felici pp. 12 Jan 284) Possessionem, quam in
vos emancipatos per donationem mater contulit, ex paenitentia sola alienare non
potuit.
1434/16B/5. CJ 8.53.5 (Falconillae pp. 27 Jan 284 Rome) Si donatio per
epistulam facta non paret, verba tamen testamenti, quibus liberalitas
testatricis confirmata est, fideicommissum continere non ambigitur.
1435/16B/6. CJ 3.28.17 (Florae pp. 12 Feb 284) Cum filium tuum te praeterita
sororem heredem instituisse proponas, inofficiosi querellam apud praesidem
provinciae persequi potes.
Carinus et Numerianus AA (or Carus A et Carinus et Numerianus CC) without
consular date: assigned to no. 16B
1436/16B/7. CJ 6.49.3 (Car Car et Num AAA Zotico) Si per fideicommissum
hereditas rei publicae relicta est, ex Trebelliano senatus consulto, quod ab
intestato quoque locum habet, quartae partis et fructus eius vobis restitutio
competit.
1437/16B/8. CJ 10.48.1 (Car Car et Num AAA Demetrio) Etiam ii, qui nostra
procurasse monstrantur, muneribus civilibus quae dignitati eorum congruunt
fungi debent.
End of secretary no.16B
1438. CJ 3.7.1 (Camerio d. 15 Oct 284) Invitus agere vel accusare nemo
cogitur.
Secretary no.17: 24 Nov 284 (CJ 4.20.4) to 15 Nov 287 (CJ 8.46.6)
IMP CARINUS AUG
1439/17/1. CJ 4.20.4 (Aurelio pp. 24 Nov 284) Solam (unius hominis
insert B et
BZ k.p.) testationem
prolatam nec aliis legitimis adminiculis causa approbata (dett.
cum Graecis causam approbatam
PCR) nullius esse momenti certum est.
285 DIOCLETIANO A II ET ARISTOBULO CONSS
1440/17/2. CJ 6.34.2 (Nicagorae pp. 1 Jan 285) Eos, qui, ne testamentum
ordinetur, impedimento fuisse monstrantur, velut indignas personas a
successionis compendio removeri celeberrimi iuris est.
1441/17/2. CJ 7.64.7 (same) Venales sententias, quae in mercedem a corruptis
iudicibus proferuntur, et citra interpositae provocationis auxilium iam pridem
a divis principibus infirmas esse decretum est.
IMP DIOCLETIANUS AUG
1442/17/3. CJ 2.53.3 (Proculo decurioni d. 5 Aug 285) In contractibus, qui
bonae fidei sunt, etiam maioribus officio iudicis causa cognita publica iura
subveniunt.
1443/17/4. CJ 9.22.10 (Legitimo pp. 21 Sept 285) Cum suppositi partus crimen
patrui tui uxori moveas, apud rectorem provinciae instituta accusatione id
proba.
IMP DIOCLETIANUS AUG ET MAXIMIANUS CAES
1444/17/5. CJ 4.44.2 (Aurelio Lupo pp. 28 Oct 285) Rem maioris pretii si tu vel
pater tuus minoris pretii distraxit, humanum est, ut vel pretium te restituente
emptoribus fundum venditum recipias, vel, si emptor elegerit, quod deest iusto
pretio recipies (recipias edd.). minus autem pretium esse videtur,
si nec dimidia pars veri pretii soluta sit (v.p.s.s. A fuerit
pretium solutum PaRa fuerit veri pretii solutum
PbC).
1445/17/6. FV 297 (Clodiae Iuliae Ptolemaidi pp. 2 Nov 285) Cum matrem tuam
donationis instrumenta in neptem suam fecisse nec ea tradidisse dicas, in
dubium non venit liberalitatem, quae non adsignatis instrumentis
minime coepta est, invalidam esse. Igitur ut quaestio, quae inter vos orta est,
cognita causa comprimatur, a viva matre tua neque instrumenta neque
possessionem traditam esse ostende.
1446/17/7. CJ 2.29.1 (Theodotae s./pp. 3 Nov 285) Si quae res ante nuptias
congruenti moderatione a minore annis marito sponsaliorum tempore, etiam
curatore praesente, tibi (R omit
C) donatae sunt, obtentu aetatis non revocabuntur.
1447/17/7. CJ 5.71.8 (same) Praedia rustica, quae contra senatus consultum
donata esse ante nuptias sponsaliorum nomine precum tuarum confessio ostendit,
cum proprietas ad te propter iuris interdictum transire non potuerit, in domino
mariti permansisse palam est.
1448/17/8. CJ 6.23.6 (Terentiae pp. 3 Nov 285) Verba testamenti, quibus mater
vestra decedens nihil se cuiquam donasse significavit, si res se aliter habet,
fidem veri non perfringunt.
1449/17/9. CJ 4.48.5 = FV 23 (Aurelio Leontio pp. 3 Nov 285 Atubinum) Cum
speciem venditam per violentiam ignis (qui nunc per poc . . .
grassatus est add
FV) absumptam dicas, si venditionem nulla condicio
suspenderat, amissae rei periculum te non adstringit (CR
constringit V? astringat P adstringet
FV).
1450/17/10. CJ 5.4.10 (Paulinae before 5 Nov 285) Cum te non ex senatore patre
procreatam ob matrimonium cum senatore contractum clarissimae feminae nomen
adeptam dicas, claritas, quae beneficio mariti tibi parata est, si secundi
ordinis virum postea sortita es redacta ad prioris dignitatis statum, deposita
est.
1451/17/11. CJ 5.4.11 (Alexandro before 5 Nov 285) Si invita detinetur uxor tua
a parentibus suis, interpellatus rector provinciae amicus noster exhibita
muliere voluntatem eius secutus desiderio tuo medebitur.
1452/17/12. CJ 5.4.12 (Sabino d. 5 Nov 285) Ne filium quidem familias invitum
ad ducendam uxorem cogi legum disciplina permittit. igitur, sicut desideras,
observatis iuris praeceptis sociare coniugio tuo quam volueris non impediris,
ita tamen, ut in contrahendis nuptiis patris tui consensus accedat.
1453/17/13. CJ 5.71.9 (Muciano pp. 5 Nov 285) Etsi is, quem praedium rusticum
minoris distraxisse adfirmas, curator officio functus id fecit, venditio tamen
contra divi Severi orationem facta praesidis sententia non immerito rescissa
est. 1. Pignora sane, quae ob evictionis periculum idem curator ex rebus
propriis tibi obligavit, non prohiberis persequi.
1454/17/14. CJ 2.53.4 (Prisciano d. 12 Nov 285) Res publica minorum iure uti
solet ideoque auxilium restitutionis implorare potest.
1455/17/15. CJ 10.32.3 (Iulio pp. 13 Nov 285) Cum decurionatus honorem sponte
susceperis, albo eximi, licet annosum te esse dicis, non potes.
1456/17/16. CJ 10.32.4 (Cassiano pp. 20 Nov 285) Cum adoptivum filium ex
adoptantis dignitate decurionis filium effici nulla dubitatio est, pro
atrocibus iniuriis eum, quem ad vicem naturalis pignoris tibi adscribebas, a
praeside provinciae illicitis corporis cruciatibus adfici non oportuit hocque
congruenti poena coercebitur.
1457/17/17. CJ 6.24.7 (Zizoni pp. 3 Dec 285). Nec apud peregrinos fratrem sibi
quisquam per adoptionem facere poterat. cum igitur, quod patrem tuum voluisse
facere dicis, irritum sit, portionem hereditatis, quam is adversus quam
supplicas velut adoptatus frater heres institutus tenet, restitui tibi curae
habebit praeses provinciae.
1458/17/18. Collatio 3.4.1 (Aurelio Sacrato militi pp. 5 Dec 285) Cum servum
tuum vi aegritudinis graviter oppressum fati munus implesse
proponas, propter immoderatam castigationem calumniae accusationem emergere
innocentiae ratio, cuius fiduciam geris, non permittit.
1459/17/19. CJ 5.5.2 (Sebastianae pp. 11 Dec 285) Neminem, qui sub dicione
(dett. cum BZ
k.p. condicione APC)
sit Romani nominis, binas uxores habere posse vulgo patet, cum et in edicto
praetoris huiusmodi viri infamia notati sint. quam rem competens iudex inultam
esse non patietur.
1460. FV 24 (Claudia . . . 285) emptori indemnita . . . . possessionem venditam
esse cog . . . ex qualitate rei perdoctus . . .
286 MAXIMO II ET AQUILINO CONSS
1461/17/20. CJ 4.21.6 (Luscidi d. 20 Jan 286 Nicomedia) Statum tuum natali
professione perdita mutilatum non esse certi iuris est.
1462/17/21. CJ 4.13.2 (Neoterio et Eutolmio d. 25 Jan 286) Ne contra iuris
auctoritatem ab eo, qui patrem vestrum, a quo emancipatos vos dicitis, ad munus
civile devocaverat, inquietemini, praeses provinciae providebit.
1463/17/22. CJ 9.43.2 (Paulino pp. 8 Feb 286) Cum eo tempore, quo indulgentia
nostra crimina extinxit, accusatio a te instituta non fuerit, publicae
abolitionis praescriptio cessat.
1464/17/23. CJ 2.3.16 (Diaphanto pp. 10 Feb 286) Cum proponas filios testamento
scriptos heredes rogatos esse, ut qui primus rebus humanis eximeretur, alteri
portionem hereditatis restitueret, quoniam precariam substitutionem fratrum
consensu remissam adseris, fideicommissi persecutio cessat.
1465*. FV 282 (Calpurniae Aristaenetae/Aristianae/Arestiano d./pp. 10/8/13 Feb
286 Milan/Nicomedia) Quoniam non contenta rescripto, quod ad primas preces
acceperas, iterato supplicare voluisti, ex iure rescriptum reportabis. Communes
res in solidum donari nequeunt, sed portiones eorum qui donant ad eos qui dono
accipiunt transitum faciunt.
1466*. CJ 8.53.6 = FV 282 (same) Nec ambigi oportet donationes etiam inter
absentes, maxime (m. omit FV) si ex voluntate
donantium possessionem ii quibus donatum est nanciscantur, validas esse.
1467*. FV 282 = CJ 3.29.4 (same) Restat ut (omit
CJ) si filius tuus immoderatae liberalitatis effusione
patrimonium suum exhausit, iuxta legum placita (i.l.p. omit
CJ) praesidis provinciae auxilio utaris (uteris
CJ), qui discussa fide veri, si in integri (integrum
CJ) restitutionem ex filii persona competere tibi ob improbabilem
donationis enormitatem animadverterit, in removendis his quae perperam gesta
sunt tibi subveniet. ideoque non est tibi necessarium adversus immodicas
donationes auxilium ad instar inofficiosi testamenti (ideoque . . . testamenti
omit FV).
1468/17/24. CJ 8.25.6 (Argio pp. 11 Feb 286) Si eo tempore, quo praedium
distrahebatur, programmate admoniti creditores, cum praesentes essent, ius suum
exsecuti non sunt, possunt videri obligationem pignoris amisisse
(apoluein vertunt B
quasi esset remisisse,
nisi scribendum est
apollunai)
1469/17/25. CJ 3.28.18 (Faustinae pp. 14 Feb /s. 1 May 286
Nicaea?/ Nicomedia) Cum te pietatis religionem non violasse, sed
mariti coniugium quod fueras sortita distrahere noluisse ac propterea offensum
atque iratum patrem ad exheredationis notam prolapsum esse dicas, inofficiosi
testamenti querellam inferre non vetabaris.
1470/17/26. CJ 7.35.2 (Aurelio archiatro pp. 18 Feb 286 Nicomedia) Cum per
absentiam tuam eos, de quibus quereris, in res iuris tui inruisse adseveres
teque ob medendi curam comitatu nostro discedere non posse palam sit,
praefectus praetorio nostro accitis (ACa accersitis
PCbR) his quos causa contingit inter vos cognoscet. 1. Non
necessario autem petis ex longi temporis diurnitate praescriptionem tibi non
opponi, quando iustae absentiae ratio et necessitatis publicae obsequium ab
huiusmodi praeiudicio te defendat.
1471/17/27. CJ 3.29.5 (Cottabeo d. 28 Feb 286) Si totas facultates tuas per
donationes vacuefecisti, quas in emancipatos filios contulisti, id, quod ad
submovendas inofficiosi testamenti querellas non ingratis liberis relinqui
necesse est, ex factis donationibus detractum, ut filii vel nepotes, qui postea
ex quocumque legitimo matrimonio nati sunt, debitum bonorum subsidium
consequantur, ad patrimonium tuum revertetur (C revertitur
PR).
1472/17/28. FV 275 (Sa . . . iodul . . . pp. 3 March 286) Perfectam donationem
mutata voluntate donatoris, etsi parum gratus existet, cui dono
res data est, minime rescindi posse saepe
rescriptum est.
1473/17/29. CJ 6.14.1 (Sarpedoni pp. 4 March 286) Si avus tuus relictis tribus
emancipatis filiis decessit hique bonorum possessionem unde liberi acceperunt,
pro (V pro rata CR) portione heredes eos extitisse
palam est.
1474/17/30. CJ 8.47.2 (Timotheo pp. 11 March 286) Impuberem, quem ad vicem
naturalis subolis adrogare desideras, si hi, qui sanguinis necessitudine
iunguntur, id ei expedire apud praesidem provinciae confirmaverint, filium
habebis, ita ut bonorum tuorum quarta pars tam (t.q.p.t CR tuorum
tam *** V quanta pars S) in postremo iudicio tuo,
quam si a te emancipatus fuerit, ei praebeatur et super patrimonio eius idoneis
fideiussoribus datis servo publico caveatur, ne sub copulandae adoptionis
obtentu in facultates eius, quae ei diligente provisione servandae sunt,
inruas. 1. Adrogatio etenim ex indulgentia principali facta proinde valet apud
praetorem vel praesidem intimata, ac si per populum iure antiquo facta esset.
1475/17/31. CJ 8.54.2 = FV 283 (Aurelio Zenoni/Zenoni pp. 11 March 286) Si
praediorum (CRa cum B
rerum tuarum Rb p. stipendiariorum FV) proprietatem
dono dedisti ita, ut post mortem eius qui accepit ad te rediret, donatio valet,
cum etiam ad tempus certum vel incertum ea fieri potest, lege scilicet quae ei
imposita est conservanda (donatio . . . cosservanda
omit FV donatio inrita est, cum ad tempus--ad
te cod.--proprietas transferri nequiverit FV). Si
vero usum fructum in eum, contra quem supplicas, contulisti, usum fructum a
proprietate alienare non potuisti (Si . . . potuisti omit CJ).
1476/17/32. CJ 4.33.2 (Scribonio Honorato pp. 12 March 286) Traiectitiam
pecuniam, quae periculo creditoris datur, tamdiu liberam esse ab observatione
communium usurarum, quamdiu navis ad portum appulerit, manifestum est.
1477/17/33. CJ 4.33.3 (Aureliae Cosmianae pp. 14 March 286) Cum dicas pecuniam
te ea lege dedisse, ut in sacra urbe tibi restitueretur, nec incertum
periculum, quod ex navigatione maris metui solet, ad te pertinuisse
profitearis, non dubium est pecuniae creditae ultra licitum te usuras exigere
non posse.
1478/17/34. FV 281 (Aurelio Seve . . . dro pp. 22 March 286 Byzantium) Pater in
filium, quem in potestate habet, conferens ipso iure donationem
non facit, sed ex praeceptis statutorum recepta humanitate placuit, si in eodem
iudicio perseverans in fatum concesserit, liberalitatem eius salva lege
Falcidia probari. Proinde si pater, qui per epistulam res tibi dono dedit, non
revocata liberalitate nec mutata voluntate fatalem diem intestato obiit,
inlibata donatio permanet, si tamen legis Falcidiae ratio comminui eam nec
exegerit; quod si locum habet, eatenus ex donatione fratres tui deducent,
quatenus id fieri indemnitas et iuris ratio et (et omit) in
optinendis portionibus, quas eos habere necesse est, exigunt. Iuxta hanc iuris
formam praeses provinciae ad vicem familiae erciscundae officium sententiae
suae legibus temperabit.
IMPP DIOCLETIANUS ET MAXIMIANUS AUGG
1479/17/35. CJ 2.26.4 (Urbano d. 16 Apr 286) Cum et minores vos esse adfirmetis
et indefensos, nullum vobis praeiudicium fieri praeses provinciae pro sua
gravitate curabit. nam si iusta defensione tutorum vel curatorum vobis
adsistente aliquid statutum est, intellegitis in integrum restitutionis
auxilium vobis esse necessarium: eodem obtinente etiam, si per procuratorem
vestrum legitime ordinatum lis agitata est.
1480/17/36. CJ 4.58.3 (Aurelio Muciano pp. 17 Apr/20 Apr 286 ) Si apud priorem
dominum fugisse mancipium non doceatur, fuga post venditionem interveniens ad
damnum emptoris pertinet. 1. Sin autem venditor non vitiosum etiam in posterum
fieri servum temere promiserit, quamvis hoc impossibile esse videtur, secundum
fidem tamen antecedentis vel in continenti secuti pacti experiri posse non
ambigitur: posteriores enim casus non venditoris, sed emptoris periculum
spectant. 2. Verum cum servum quem comparaveras ad eum qui distraxerat redisse
contendis, iudex competens perspectis (prospectis libri) omnibus
pro repertae rei qualitate proferre curabit sententiam.
1481/17/37. CG Visi 3.6.4 (Aureliae Philoxenae pp. 19 Apr 286) Quotiens eadem
res a domino diversis temporibus pluribus venum datur, eum potiorem esse, cui
possessio primum tradita est.
1482/17/38. CJ 6.37.13 (Severae pp. 17 Apr 286) Proprias tuas res legari vel
fideicommitti tibi non potuisse manifestum est.
1483/17/39. CJ 5.12.10 (Ingenuo pp. 20 Apr 286) Cum dotem te aestimatam
accepisse profitearis, apparet iure communi per pactum quod doti insertum est
formato contractu ex empto actionem esse. quis enim dubitet aestimationem a te
mulieri deberi, cum periculo tuo res deteriores fiant vel augmenta lucro tuo
recipiantur?
1484/17/40. CJ 6.42.17 (Fortunato pp. 20 Apr 286) Si creditoris voluntas iure
subnixa liberari te debito volentis doceri potest, et antequam sollemniter tibi
liberatio a successore praestetur, exceptionem tibi ex voluntate descendentem
competere manifestum est.
1485/17/41. CJ 3.29.6 (Demetrianae pp. 26 Apr/1 May 286) Cum donationibus in
fratrem tuum collatis facultates patris tui exhaustas esse eundemque patrem
vestrum ea quae superfuerant codicillis inter vos divisisse proponas, si
voluntatem eius non agnovisti nec beneficio aetatis adversus haec iuvari
poteris nec tantum dos a patre data et fideicommissum continent, quantum ad
submovendam querellam sufficiat, de enormitate donationum ad exemplum
inofficiosi testamenti praeses provinciae iurisdictionis suae partes
exhibebit.
1486/17/42. CJ 4.20.5 (Candido pp. 27 Apr 286) Eos testes ad veritatem iuvandam
adhiberi oportet, qui omni gratiae et potentatui fidem religioni iudiciariae
debitam possint praeponere.
1487/17/43. CJ 7.10.5 (Marcellinae pp. 27 Apr 286) Si tradita sunt ex donatione
mancipia, ius manumittendi donatrix non habuit.
1488/17/44. CJ 2.24.3 (Nicomedi d. 4 May 286) Etiam in his, quae minorum
tutores vel curatores male gessisse probari possunt, licet personali actione a
tutore vel curatore suum consequi possint, in integrum restitutionis auxilium
eisdem minoribus dari iam pridem placuit.
1489/17/45. CJ 3.34.7 (Iuliano pp. 4 May 286) Si manifeste doceri possit ius
aquae ex vetere more atque observatione per certa loca profluentis utilitatem
certis fundis inrigandi causa exhibere, procurator noster, ne quid contra
veterem formam atque sollemnem morem innovetur, providebit.
1490/17/46. CJ 4.38.2 (Aurelio Avito d. 8 May 286) Emptionem et venditionem
consensum desiderare nec furiosi ullum esse consensum manifestum est.
intermissionis autem tempore furiosos maiores viginti quinque annis venditiones
(P venditionem CR) et alios quoslibet contractus
posse facere non ambigitur.
1491/17/47. FV 280 = CJ 3.29.7 (Aurelio Ammiano/Anniano d./pp. 11 May 286/3
March 287 Nicomedia) In dubium non venit adversus
enormes donationes, quae tantummodo in
quosdam liberos, vacuefactis facultatibus reliquorum pernicie,
conferuntur, iamdudum divorum principum statutis
esse provisum (In . . . provisum
omit CJ). Si igitur (omit igitur
CJ) mater tua ita patrimonium suum profunda liberalitate
in fratrem tuum evisceratis opibus suis
exhausit, ut quartae partis dimidium, quam (quod CJ) ad
excludendam inofficiosi (add testamenti CJ) querellam
adversus testamentum sufficere
constat (adversus te sufficeret CJ), his donatis
datisque haud relictam tibi
habeas (in his donationibus quas tibi largita est non habeas
CJ), praeses provinciae (p.p. omit CJ) quod
immoderate gestum est revocabit (revocabitur CJ). Sane aeris
alieni solutionem, si ab
intestato cum fratre tuo matri heres exstisisti, renovare non
potest (Sane . . . potest omit
CJ).
1492/17/48. CJ 6.6.7 (Metrodoro pp. 11 May 286) Neque libertis novercae
inferendae iniuriae privignis eius libera facultas esse debet: paternos etiam
libertos, sicuti dicis, iniuriosos tibi fuisse ferendum non est. 1. Praeses
igitur provinciae vindictam tibi personarum condicioni congruentem impertiri
non dubitabit.
1493/17/49. CJ 8.42.9 (Cassio pp. 11 May 286) Obsignatione totius debitae
pecuniae sollemniter facta liberationem contingere manifestum est. sed ita
demum oblatio debiti liberationem parit, si eo loco, quo debetur solutio,
fuerit celebrata.
1494/17/50. CG Visi 3.7.2 (Aelio Ingenuo pp. 12 May 286) Si nomine quidem
uxoris tuae emptionem confecisti, verum pecuniam de proprio numerasti et ipse
inductus es in possessionem ac negotium tibi gestum est idque evidenter
probabitur, praeses provinciae vim tibi super iuris tui rebus inferri
prohibebit.
1495/17/51. CJ 3.42.7 (Vitaliano pp. 17 May 286) Exhibitionis necessitate
tenetur, qui facultatem habens culpam vel dolum in explendo praecepto
committit, ita ut, qui rem deteriorem exhibuit, aequitas exhibitionis
proficiat, ut, quamvis ad exhibendum agi non potest, in factum tamen actio
contra eum detur.
1496/17/52. CJ 4.21.7 (Zinimae d. 18 May/20 June 286) Si sollemnibus stipendiis
honeste sacramento solutus es, licet super huiusmodi re instrumenta, ut dicis,
facta perdita sunt, tamen, si aliis evidentibus probationibus veritas ostendi
potest, veteranorum privilegia etiam te usurpare posse dubium non est.
1497/17/53. CJ 8.18.4 (Carpophoro pp. 18 May 286) Si prior res publica
contraxit fundusque ei est obligatus, tibi secundo creditori offerendi
(C offerenti R) pecuniam potestas est, ut succedas
etiam in ius rei publicae.
1498/17/54. CJ 8.15.5 (Eutycho pp. 20 May 286) Cum res, quae necdum in bonis
debitoris est, pignori data ab eo postea in bonis eius esse incipiat,
ordinariam quidem actionem super pignore non competere manifestum est, sed
tamen aequitatem facere, ut facile utilis persecutio exemplo pignoraticiae
daretur.
1499/17/55. CJ 4.10.3 (Rusticiano pp. 30 May/31 Dec 286 Tiberias) Ob causas
proprii debiti locatoris conveniri colonos pensionibus ex (et B)
placito satisfacientes perquam iniuriosum est.
1500/17/56. CJ 8.47.3 (Marciano pp. 16 June 286) Cum eum, quem adrogare vis,
libertum tuum esse profitearis nec ullam idoneam causam precibus indideris, id
est quod non liberos habes, intellegis iuris auctoritatem desiderio tuo
refragari.
1501/17/57. CJ 5.16.13 (Rufinae pp. 20 June 286) Si quidem ante donationem
possessionis in te iure, ut dicis, a marito collatam (M collatae
C) praedium ab eodem creditori obligatum fuit, alienationem eius
salvo iure debiti, si tamen iuris ratio actionem eius non excludit, factam esse
dubium non est. 1. Quod si donatione iure celebrata eo, quod vel ante nuptias
facta est vel in isdem casibus, in quibus etiam constante matrimonio donatio
procedere potest, obligatio insecuta est, factum mariti, quem diem suum obisse
memorasti, iuri tuo officere non posse certum est.
1502*. FV 271 (Boncio Secundo pp. 21 June 286 Mainz) Praeses provinciae amicus
noster notionem suam impertiet, non ignorans pro sua auctoritate atque
experientia, si docebitur immoderatis donationibus non retenta quarta ad
excludendam inofficiosi querellam nepotis ex filio nati patrimonium suum avum
exhausisse, plerisque constitutionibus huiusmodi
commentis ad exemplum inofficiosi querellae esse occursum.
1503/17/58. CJ 2.3.17 (Deximacho pp. 23 June 286) Pactum, quod bona fide
interpositum docebitur, et si scriptura non existente aliis probationibus rei
gestae veritas comprobari potest, praeses provinciae secundum ius custodiri
efficiet.
1504/17/59. Cons 2.7 (Aproniae Mammae pp. 26 June 286) Si divisio inter te et
sororem tuam non bona fide facta est, etiam citra principalis restitutionis
auxilium, quod etiam maioribus tribui solet, ad aequitatis temperamentum
reformari potest et cet.
1505/17/60. CJ 4.1.3 (Severae pp. 23 Aug 286) In bonae fidei contractibus nec
non etiam in aliis (BZ
k.p. ceteris add
libri) causis inopia probationum per iudicem iureiurando causa
cognita res decidi potest (potest R cum
B et BZ
k.p. oportet PC).
1506/17/61. FV 277 (Aureli . . . pp. 29 Aug 286) Si
quam impugnat frater
pater tuus in
te contulit donationem et decedens supremo
iudicio non revocavit, scilicet manente potestate, praeses
provinciae iuxta divorum principum constitutiones super hac re
factas vim prohibebit, de ceteris inter vos disceptaturus.
1507/17/62. CJ 6.37.14 (Tatiano pp. 31 Aug 286) Monumenta quidem legari non
posse manifestum est, ius autem mortuum inferendi legare nemo prohibetur.
1508/17/63. CJ 7.16.8 (Veneriae pp. Aug/Sept 286) Cum adfirmes placuisse
quondam domino tuo, ut pro te et filia tua dato nummo certae quantitatis vos
manumitteret, et te tantummodo liberavit, aditus rector provinciae hortabitur
eum salva reverentia, quam patrono (patronis BZ
k.p.) liberti solent exhibere, placito suo
stare.
1509/17/64. FV 284 (Alexandriae pp. 15 Oct 286 Heraclea Thracum) Ea quidem,
quae iure donationis a socru tua in te conlata sunt, manere inconcussa rector
provinciae efficiet. De matrimonio vero retinendo tui arbitri est,
an velis et filiis communibus intervenientibus in eodem proposito
perseverare.
1510/17/65. FV 278 (Aurelio Zoilo pp. 25 Oct 286) Cum adfirmes
patrem tuum donationes perfectas in te contulisse et supremis
iudiciis eas non revocasse, poteris iure constituto, praesertim cum
honori primipilari sis adstrictus, securo animo ea
quae donata sunt possidere.
1511/17/66. CJ 9.41.7 (Urbanae pp. 1 Nov 286) Servos, qui proprii indubitate
iuris tui probabuntur, ad interrogationem nec offerente te produci sineremus:
tantum abest, ut et invita te contra dominam vocem rumpere cogantur.
1512/17/67. CJ 7.33.2 (pp. 27 Nov 286) Longi temporis praescriptio his, qui
bona fide coeptam possessionem continuatam nec interruptam inquietudine litis
tenuerunt, solet patrocinari.
1513/17/68. FV 279 (Benignae Superlatae pp. 28 Nov 286) In filiam
post emancipationem donationem a patre conlatam postea auferri ab
ea non potuisse dubitari non oportet. Si igitur nihil aliud tibi
de iure adversatur, praeses provinciae, ne qua tibi
legitime possidenti fiat iniuria, intercessu auctoritatis suae
providebit.
1514/17/69. CJ 8.39 beginning = CG (Paulinae/Iulio pp. 3 Dec 286) Si duo
pluresve rei cuiusdam traditionem communiter in solidum acceperint (t. communem
i.s.a alii traditione conventionem i.s. inierint
Hal.), cuicumque eorum, quamdiu res in eadem causa permanserit, si
casus obtulerit (abstulerit eam alii), actio in solidum (unicuique
insert alii) competit.
1515/17/70. CJ 6.1.1 (Aemiliae pp. 9 Dec 286) Servum fugitivum sui furtum
facere et ideo non habere locum nec usucapionem nec longi temporis
praescriptionem manifestum est, ne fuga servorum dominis suis ex quacumque
causa fiat damnosa.
1516/17/71. CJ 6.9.3 (Crescentino s./pp. 28 Dec 286) Infantis nomine agnitam
bonorum possessionem et antequam loqueretur diem functi recte competere nulla
dubitatio est.
1517/17/72. CJ 10.32.5 (Alexandro pp. 6 id . . . 286) Filios in potestate
patris positos ad munera seu honores non posse devocari falso tibi persuasum
est. sane si ad nominationem filii consensum non accommodaveris, ob
administrationem ipsius minime conveniri poteris.
1518/17/72. CJ 10.62.4 (same) Sine periculo tuo magistratus filium tuum
curatorem constituit nec appellandi tibi necessitas incumbebat. 1. Sane
nominator, qui filium in potestate positum non consentiente patre ad munus
devocavit, si tamen ex voluntate tua antea filius decurio factus non erat,
detrimento muneris obligabitur.
1519/17/73. FV 285 (Aurelio Abanti 286) Si filiae tuae possessiones, de quibus
agitur, neque mancipasti neque tradidisti, frustra vereris, ne ex una
professione vel ut suas
esse vindicet . . .
praesertim cum fundos tributorios
esse dicas . . . etiam ab iniuria tempera
. . .
287 DIOCLETIANO III ET MAXIMIANO II CONSS
1520/17/74. CJ 2.3.18 (Iulio et Aemilio pp. 7 Jan 287) Si creditores vestros ex
parte debiti admisisse quemquam vestrum pro sua persona persolventem
probaveritis, aditus rector provinciae pro sua gravitate, ne alter pro altero
exigatur, providebit.
1521/17/75. CJ 6.6.8 (Hermiae pp. 21 Jan 287) Nec patronae tuae obsequiis
refragari te fas est.
1522/17/76. CJ 3.44.10 (Aquilinae pp. 6 Feb/6 Dec 287/290) Si necdum perpetuae
sepulturae corpus traditum est, translationem eius facere non prohiberis.
1523/17/77. CJ 4.21.8 (Alexandrae d. 15 Feb 287) Si constiterit proprietatem
possessionis de qua agitur apud vos esse, providebit iudex ex persona
fructuarii nullum praeiudicium dominio comparari propter amissionem
instrumentorum.
1524/17/78. CG Visi 3.6 5 (Aureliae Mammae pp. 22 Feb 287) Si neque mandato tuo
neque ratum habente te maritus tuus possessionem iuris tui alienavit,
non prohiberis rem tuam vindicare intercedente rectore provinciae.
1525/17/79. CJ 8.39.1 (Diogeni pp. 25 Feb 287) Creditor prohiberi non potest
exigere debitum, cum sint duo rei promittendi eiusdem pecuniae, a quo velit. 1.
Et ideo, si probaveris te conventum in solidum exsolvisse, rector provinciae
iuvare te adversus eum, cum quo communiter mutuam pecuniam accepisti, non
cunctabitur.
1526/17/80. CJ 8.46.5 (Donatio pp. 1 March 287) Filia tua non solum
reverentiam, sed et subsidium vitae ut exhibeat tibi, rectoris provinciae
auctoritate compelletur.
1527/17/81. CJ 5.37.15 (Licinio pp. 6 March 287) Si non subscripsisti quasi
fideiussor, frustra vereris, ne ex ea intercessione, qua signasti ut curator,
olim liberatus, ut adfirmas, sententia praesidis, ex officio curatoris
conveniri possis.
1528/17/82. CJ 9.20.6 (Marcianae pp. 13 March 287) In fuga servum constitutum
neque vendere neque donare licet. unde intellegis te in legem incidisse, quae
super huiusmodi delictis certam poenam fisco inferendam statuit, exceptis
coheredibus et sociis, quibus in divisione communium rerum licitationem de
fugitivo servo invicem facere permissum est. ita vero liceat fugitivum vendere,
ut tunc venditio valeat, quando ab emptore requisitus fuerit deprehensus
(LR quaesitus fuerit et deprehensus C heurethê
ê katalêphthê BZ
k.p.)
1529/17/83. CJ 4.12.1 (Asclepiodotae d. 12 Apr 287) Frustra disputas de
contractibus cum marito habitis, utrumne iure steterint an minime, cum tibi
sufficiat, si proprio nomine nullum contractum habuisti, quominus pro marito
tuo conveniri possis, quod nec, si sponte pro eo intercessisses, quicquam a te
propter senatus consultum exigi iure potuisset.
1530/17/84. CJ 2.23.2 (Curioni s. 26 Apr 287) Si ea, quae tibi vendidit
possessiones, interposito decreto praesidis aetatis tantummodo auxilio
adiuvatur, non est dubium fideiussorem ex persona sua obnoxium esse contractui.
verum si dolo malo apparuerit contractum interpositum esse, manifesti iuris
(dett. cum B
k.p. manifestum PCR) est
utrique personae tam venditricis quam fideiussoris consulendum esse.
1531/17/85. CJ 8.27.9 (Cyrillo pp. 20 May 287) Quae specialiter vobis obligata
sunt, debitoribus detractantibus solutionem bona fide debetis et sollemniter
vendere: ita enim parebit, an ex pretio pignoris debito satisfieri potest. quod
si quid deerit, non prohibemini etiam cetera bona iure conventionis consequi.
1532/17/86. CJ 9.22.11 (Isidoro pp. 22 June 287) Si lis pecuniaria apud
pedaneos iudices remissa est, etiam de fide instrumenti civiliter apud eos
iuxta responsum viri prudentissimi Pauli requiretur.
1533/17/87. CJ 8.50.3 (Varo pp. 28 Aug 287) Cum cognatos tuos nondum
postliminio regressos adfirmes, sed adhuc in rebus esse humanis, et bona eorum
fraudibus diversae partis dissipari, interpellatus rector provinciae providebit
eum sub observatione constituere, qui stipulante servo publico satis idonee
dederit.
1534*. CG Visi 10.13.1 (Aeliae Matronae pp. 1 Sept 287) Sententiam adversus
absentes et indefensos ac maxime minores latam nullas vires obtinere notissimi
iuris est.
1535/17/88. CJ 4.12.2 (Terentiae d. 3 Sept 287) Ob maritorum culpam uxores
inquietari leges vetant. proinde rationalis noster, si (noster si
CRc nisi P si Rb
omit Ra) res quae a fisco occupatae sunt
dominii tui esse probaveris, ius publicum sequetur.
1536/17/89. CJ 8.25.7 (Paulo pp. 9 Sept 287) Creditricem patrui tui sub
obligatione fundi, qui per chirographum nexus pignori fuerat, iubentem eandem
cautionem reddi pignoris etiam ius remisisse videri manifestum est.
1537/17/90. CJ 4.50.5 (Vero/Vocato/evocato d. 12 Sept 287/290) Cum propria
pecunia te comparante possessionem (t.c.p. edd. c.p.
Pa comparate possessioni Pb te
comparante possessioni C te comparante
possessiones Rt te comparate possessiones
Rb te comparate possessioni Rv) quondam
uxoris tuae nomen tantummodo accommodasse dicas eandemque occasione custodiae
suae commissorum instrumentorum contra bonam fidem proprietatem eiusdem fundi
usurpasse, rector provinciae, pro sua exercitatione cognitum habens donationem
a non domina uxore tua in filiam suam collatam nullum praeiudicium dominio tuo
attulisse, docenti tibi veritatem precibus tuis adsistere restituere eandam
possessionem habita etiam fructuum taxatione curabit.
1538/17/91. CJ 2.2.3 (Roxanae pp. 6 Nov 287) Qui in potestate patris agunt,
adversus eos (PtCR eum Pv
anacolouthon verbis
resectis Momm.) experiri non possunt. si
igitur emancipata es, venia edicti petita hoc facere non prohiberis. quod et in
matris persona observandum est.
1539/17/92. CJ 8.46.6 (Hermogeni pp. 15 Nov 287/288) Abdicatio, quae Graeco
more ad alienandos liberos usurpabatur et apoceryxis dicebatur, Romanis legibus
non comprobatur.
End of secretary no.17
1540. CJ 9.42.1 (Paternae pp. 17 Nov 287) Praeses provinciae si perspexerit
abolitionem ad omnia crimina quae mota sunt pertinentem a se impetratam, ne
semel finita instaurentur, intercessione auctoritatis suae prospiciet.
supplicatione vero porrecta nutui principali praefata abolitione sopitum crimen
ab eadem persona renovari potest.
1541. CJ 2.42.2 (Vitalio d. 30 Nov 287) Si is, qui nunc minorem se adseverat,
fallaci maioris aetatis mendacio te decepit, iuxta statuta iuris, cum
errantibus, non etiam fallentibus minoribus publica iura subvenerunt
(subveniunt Mb cum B), in
integrum restitui non debet.
1542. Letter. CJ 9.9.19 (ad Pompeianum s.d. 5 Dec 287) Quamvis indubitati iuris
sit, quotiens adulterii crimen intenditur, praesentiam accusatoris procedere
oportere, tamen quoniam ex litteris tuis cognovimus Materiam praepositi
Viatoris uxorem habitis quaestionibus cum Iuliano quondam adulterium commisisse
detectam sub ipsa prolatione sententiae Viatoris ipsius praesentiam postulasse,
non putavimus confecto paene in iudicio facinore et iam agitata quaestione
convicto praepositum ab excubiis limitis revocandum.
1543. Letter. CJ 9.20.7 (Maximo praef. urb. d. 8 Dec 287) Quoniam servos a
plagiariis alienari ex urbe significas atque ita interdum ingenuos homines
eorum scelere asportari solere perscribis (Hal. praescribis
libri), horum (dett. te insert
LCR) delictorum licentiae maiore severitate
occurrendum esse decernimus. 1. Ac propterea si quem in huiusmodi facinore
deprehenderis, capite eum plecti non dubitabis, ut poenae genere deterreri
ceteri possint, quominus istiusmodi audacia vel servos vel liberos ab urbe
abstrahere atque alienare audeant.
289 BASSO ET QUINTIANO CONSS
1544. Letter. CJ 7.56.3 (Honorato pp. 19 Aug 289/259) Iuris manifestissimi est
et in accusationibus his, qui congressi iudicio non sunt, officere non posse,
si quid forte praeiudicii videatur oblatum.
1545. CJ 9.2.9 (same) Qui de crimine publico in accusationem deductus est, ab
alio super eodem crimine deferri non potest. 1. Si tamen ex eodem facto plurima
crimina nascuntur et de uno crimine in accusationem fuerit deductus, de altero
non prohibetur ab alio deferri. 2. Iudex autem super utroque crimine audientiam
accommodabit: nec enim licebit ei separatim de uno crimine sententiam proferre,
priusquam plenissima examinatio super altero quoque crimine fiet.
Secretary no.18: 19 Nov 289 (CJ 4.19.8) to 28 May 290 (CJ 8.50.4)
1546/18/1. CJ 4.19.8 (Publicio et Optato pp. 19 Nov 289) Frustra veremini, ne
ab eo qui lite pulsatur probatio exigatur.
290 DIOCLETIANO IV ET MAXIMIANO III AA CONSS
1547/18/2. CJ 10.3.4 (Marcellinae pp. 11 Jan 290 Sirmium) Si tempora, quae in
fiscalibus hastis statuta sunt, patiuntur, cum etiam augmentum te facturam esse
profitearis, adi rationalem nostrum, ut iuxta ius (i.i. Ob iustam
KbOa incl. Ka) pretii
uberioris oblationem admittat.
1548/18/3. CJ 2.55.3 (Petroniae pp. 11 Jan 290/293) Arbitrorum ex compromisso
sententiae non obtemperans, si sordes vel evidens gratia eorum qui arbitrati
sunt intercessit, adversus filiam tuam agentem ex stipulatu exceptione doli
mali uti poteris. sed et (et Rb cum
B omit CRa) ex doli
clausula, quae compromissi stipulationi subici solet, filiam tuam convenire non
vetaberis (R dubitaveris C).
1549/18/4. CJ 8.13.10 (Alexandro d. 15 Jan 290) Debitores praesentes prius
denuntiationibus conveniendi sunt. igitur si conventi debito satis non
fecerint, persequenti (PaR persequendi PbC
persequenda V) tibi pignora seu hypothecas, quas instrumento
specialiter comprehensas esse dicis, competentibus actionibus rector provinciae
auctoritatis suae auxilium impertire non dubitabit.
1550/18/5. CJ 6.23.7 (Rufinae pp. 16 Jan 290) Errore scribentis testamentum
iuris sollemnitas mutilari nequaquam potest, quando minus scriptum, plus
nuncupatum videtur. et ideo recte testamento facto, quamquam desit `heres
esto', consequens est existente herede legata sive fideicommissa iuxta
voluntatem testatoris oportere dari.
1551/18/6. CJ 5.14.5 (Claudio pp. 5 Feb 290) Hereditas extraneis testamento
datur. cum igitur adfirmes dotali instrumento pactum interpositum esse vice
testamenti, ut post mortem mulieris bona eius ad te pertinerent, quae dotis
titulo tibi non sunt obligata, intellegis te nulla actione posse convenire
heredes seu successores eius, ut tibi restituantur, quae nullo modo debentur.
1552/18/7. CJ 3.32.10 (Ianuario pp. 6 Feb 290) Cum super vernis mancipiis nulla
instrumenta te habere adseveres, in iudicio, in quo negotium coeptum esse
proponitur, id quod in precem contulisti postulare debuisti. iudex enim non
ignorat servorum dominia etiam citra instrumentorum exhibitionem aliis
probationibus vel ipsorum interrogatione posse ostendi.
1553. Letter. CJ 2.10.1 (ad Honoratum s. 14 Feb 290) Non dubitandum est iudici,
si quid a litigatoribus vel ab his qui negotiis adsistunt minus fuerit dictum,
id supplere et proferre, quod sciat legibus et iuri publico convenire.
1554/18/8. CJ 2.11.20 (Fortunato pp. 14 Feb 290) Improbum fenus exercentibus et
usuras usurarum illicite exigentibus infamiae macula inroganda est.
1554A/18/9 CJ 6.55.2 (Aviae s. 29 Feb 290 Hadrianopolis) Nepotes ex diversis
filiis varii numeri avo succedentes ab intestato non virilibus portionibus, sed
ex (ex PR omit C)
stirpibus succedunt.
1555/18/10. FV 276 ( . . . iae pp. 6 March 290 Antioch) Si pater
tuus nomine matris tuae de sua pecunia fundum
comparavit donationis causa eique tradidit et
decedens non revocavit id quod in
eam contulisse videtur, intellegis frustra te
velle experiri, cum oratione divi Severi huiusmodi
donationes post obitum eorum, qui donaverunt, confirmentur.
1556/18/11. CJ 6.42.18 (Apolausto pp. 15 March 290) Cum necessitatem reddendae
rationis defunctus remittendam tibi esse petierit, manifesti iuris est
voluntatem defuncti immotam (i. Momm. immutam Ma
immutatam CMb immutandam R) esse debere.
1557/18/12. CJ 4.65.17 (Hostilio Hectario pp. 18 March 290) Praeses provinciae
ea quae ex locatione debentur exsolvi sine mora curabit, non ignarus ex locato
et conducto actionem, cum sit bonae fidei, post moram usuras legitimas
admittere.
1558/18/13. CJ 7.43.7 (Marino pp. 30 March 290) Ea, quae statuuntur adversus
absentes non per contumaciam, scilicet denuntiationibus nequaquam ex more
conventos, iudicatae rei firmitatem non obtinere certum est.
1559/18/14. CJ 2.4.13 (Proclae s. 2 Apr 290 Byzantium) Interpositas metus causa
transactiones ratas non haberi edicto perpetuo continetur. nec tamen quilibet
metus ad rescindenda ea, quae consensu terminata sunt, sufficit, sed talem
probari oportet, qui salutis periculum vel corporis cruciatum contineat. 1. Ad
vim tamen vel domum arguendum qualitas causae principalis non sufficit: unde si
nihil tale probari potest, consensu quaestiones terminatas minime instaurari
oportet. 2. Sed quoniam eum, cum quo te transegisse commemoras, ex ancilla tua
natum servum (tuum insert C contra
B k.p.)esse adseveras, si
vera sunt, quae precibus complexa es, alia ratio pactum reformat: nec enim
dubii iuris est dominos cum servis suis paciscentes ex placitis teneri atque
obligari non posse.
1560/18/15. CJ 3.44.11 (Gaudentio pp. 6 Apr 290) Obnoxios criminum digno
supplicio subiectos sepulturae tradi non vetamus.
1561/18/16. CJ 2.28.1 (Sabinae et aliis d. 20 Apr/22 Nov 290 Sirmium) Etiam
adversus venditiones pignorum, quae a creditoribus fiunt, minoribus subveniri,
si tamen magno detrimento adficiantur, iam pridem placuit. si igitur pignori
captis praediis ac distractis enorme damnum ex huiusmodi venditione passos vos
ostenderitis, praesertim cum hodieque vos minores esse adfirmetis, auxilium
restitutionis vobis impertietur.
1562. Letter. CJ 9.41.9 (ad Charisium praesidem Syriae d. 10 May 290 Emesa)
Super statu ingenuitatis per omnia interrogationum et quaestionum vestigia
decurrendum est, ne alieni forte sordidae stirpis splendidis et (et
R cum B seu L
se C) ingenuis natalibus audeant subrogari, vel propria ac debita
per compositam quaestionem quibus competit successio denegetur.
1563/18/17. CJ 6.24.8 (Hadriano pp. 23 May 290) Collegium, si nullo speciali
privilegio subnixum sit, hereditatem capere non posse dubium non est.
1564/18/17. CJ 6.26.5 (same) Post aditam hereditatem directae substitutiones
non impuberibus filiis factae expirare solent.
1565/18/18. CJ 5.30.1 (Firminae pp. 25 May 290) Ad avunculos nec masculorum
tutelae ex lege duodecim tabularum deferuntur, cum solum patruis, si non
excusaverint, id ius tributum sit.
1566/18/19. CJ 6.15.2 (Sozioni s. 26 May/25 June 290 Laodicea) Cum propiorem
(C propriorem R) sobrinum (sobrino
scr.), id est natum a consobrina, rebus humanis intestatum
defunctum proponas, intellegis sine auxilio bonorum possessionis eius te
successionem vindicare non posse.
1567/18/20. CJ 8.50.4 (Hermogeni pp. 28 May 290) Nec nos praeteriit hereditatem
eius, quam incognitum erat ab hostibus interfecta (interfectam
libri) an capta esset (c.e. Ca c. esse
Cb captam esse R), a filio adire non potuisse--quando
eorum bona, qui in hostium potestate rediguntur, eo demum tempore successionis
iure adquiri possunt, cum captos apud hostes mortuos esse cognoscitur--nec
super facultatibus eius, cuius incerta vita ac fortuna fuit, transigi vel
iudicari potuit. 1. Unde posteaquam apud hostes materteram vestram fati munus
implesse innotuit, tunc vobis licentia permittitur agnoscendae per bonorum
possessionem successionis: non officientibus enim, quae perperam gesta sunt, si
priorem gradum obtinetis, successionis compendium ad vos pertinet.
Diocletianus et Maximianus AA without consular date: assigned to
no.17-18
1568/17-18/1. CJ 2.16.2 (Dio et Max AA Craugasio) Rebus, qua alius detinet,
imprimere signa nemini licet, etiam si suas vel obligatas sibi eas esse aliquis
adfirmet.
1569/17-18/2. CJ 4.58.4 (Dio et Max AA 1 March . . . ) Si praedium quis sub ea
lege comparaverit, ut, si displicuerit, inemptum erit, id utpote sub condicione
venditum resolvi et rehibitoriam adversus venditorem competere palam est. 1.
Idem observatur et si pestibilis fundus, id est pestibulas vel herbas letiferas
(C pestibulas vel herbam letiferam R pestiviles vel
letiferas herbas V secundum
Bluhme non recte
Kr. ei thanatophorous botanas kektêtai B
pestiviles herbas vel letiferas Russardus) habens, ignorante
emptore distractus sit: nam in hoc etiam casu per eandem actionem eum quoque
redhibendum esse.
1570/17-18/3. CJ 4.64.2 (Dio et Max AA Primitivae) Permutationem re ipsa utpote
bonae fidei constitutam, sicut commemoras, vicem emptionis obtinere non
incogniti iuris est.
1571/17-18/4. CJ 7.21.7 (Dio et Max AA Heliodoro) Si pater tuus veluti ingenuus
vixit nec status controversiam, quasi fisci servus esset, apud praesidem
provinciae, qui super huiusmodi quaestionibus iudicare solet, sed apud
curatorem rei publicae non competentem iudicem passus est, postque mortem eius
quinquennium fluxit, status tuus ex praescriptione, quae ex senatus consulto
emanat, protectus est.
1572/17-18/5. CJ 9.47.13 (Dio et Max AA Ursiano) Servo ex sententia damnato si
quoquo modo ex sententia proprietatis ius amputatum non sit, domino suo obsequi
eum par est.
1573/17-18/6. CJ 9.51.9 (Dio et Max AA Restitutae et aliis) Si pater vester in
insulam deportatus generali indulgentia restitutus est nec, ut liberos in
potestatem (potestate libri) reciperet, specialiter impetravit, in
dubium non venit hereditatis commodum per vos ei adquiri, quos sententia contra
eum prolata patres familias effecit, nequaquam potuisse (e.n.p. Q
effici non potuisset L efficit non potuisse CR).
1574/17-18/7. CJ 9.51.10 (Dio et Max AA Demetrio) Cum indulgentia nostra
interveniente sis reversus ad lares tuos, frustra vereris, ne ex adnotatione
praesidis quae iam abolita est calumniam patiaris.
1575/17-18/8. CJ 10.39.4 (Dio et Max AA Secundo) Origine propria neminem posse
voluntate sua eximi manifestum est.
1576/17-18/9. CJ 10.42.7 (Dio et Max AA Alexandro) Etiam minores aetate
patrimoniorum muneribus subiugari solent. unde intellegis te frustra plenam
immunitatem desiderare, cum munera quae impensas exigunt subire te necesse
sit.
1577/17-18/10. CJ 10.43.2 (Dio et Max AA Dionysio) Maioribus honoribus functos
ad minores devocari non oportere rationis est.
1578/17-18/11. CJ 10.47.1 (Dio et Max AA Ursino) Exceptis qui liberalium
studiorum antistites sunt et qui medendi cura funguntur, decreto decurionum
immunitas nemini tribui potest.
1579/17-18/12. CJ 10.50.2 (Dio et Max AA Theodoro) Cum filios tuos patria
potestate liberatos adhuc minores legitima aetate esse dicas, merito postulas,
ut liberalibus studiis non avocentur. et ideo muneribus personalibus quae ad
patrimonium non pertinent non adstringentur, si civium non est inopia.
1580/17-18/13. CJ 10.50.3 (Dio et Max AA Protelao/Protesilao) Manifesti iuris
est maiores quinquaginta quinque annis invitos ad munera personalia vocari non
posse. 1. Cum itaque septuagenario maiorem te esse profitearis, si nominatione
facta appellationis auxilium interposuisti, tueri te notione praesidis
provinciae potes iure concesso.
1581/17-18/14. CJ 10.55.2 (Dio et Max AA Caro veterano) Cum ob provectae
aetatis senium sis dismissus, honestam missionem consecutum te esse ambigi non
potest. 1. Habebis itaque a civilibus muneribus nec non etiam honoribus
vacationem. non tamen ea privilegia, quae his competunt qui pleno stipendiorum
numero funguntur, usurpare te ius permittit, quando non perfecto statuto
militiae tempore nec omnibus stipendiis decursis sacramento solutum te esse
etiam ipse confitearis.
1582/17-18/15. CJ 10.55.3 (Dio et Max AA Philopatori) Veteranis ita demum
honorum et munerum personalium vacatio iure conceditur, si post vicesimum annum
militiae, quam in legione vel vexillatione militaverunt, honestam vel causariam
missionem consecuti esse ostendantur. 1. Unde cum te in cohorte militasse
commemoras, intellegis supervacuo vacationem tibi velle flagitare.
1583/17-18/16. CJ 10.57.1 (Dio et Max AA Punico) Non alios a muneribus et
honoribus vacationem habere, quam qui mancipatum suo nomine vectigal a fisco
conducunt, certum est. quare eos, qui ab his quaedam exercenda accipiunt,
nullis privilegiis esse munitos haud dubii iuris est.
1584/17-18/17. CJ 10.59.1 (Dio et Max AA Charitoni) Infames personae, licet
nullis honoribus, qui integrae dignitatis hominibus deferri solent, uti
possunt, curialium tamen vel civilium munerum vacationem non habent: sed et
sollemnibus indictionibus ob tutelam publicam eos satisfacere necesse est.
1585/17-18/18. CJ 11.30.4 (Dio et Max AA Urbano) Si secundum legem civitatis
res publica, cuius meministi, ruina collapsis aedificiis tuis distraxit aream,
nihil contra huius legis tenorem rector provinciae fieri patietur.
1586/17-18/19. CJ 11.37.2 (Dio et Max AA Tiberio) Si, cum ingenuus esses, ad
actum gerendum a re publica compelleris, auxilium praesidis et iuris praesidia
prout usus exigebat implorare potuisti.
1587/17-18/20. FV 338 (Dio et Max AA./AA et CC Feb/March Nicomedia)
A procuratoribus citra mandatum
domini gesta nullius
momenti sunt . . . .ideoque
quae invito domino a
procuratoribus distracta comparasti,
nullo iure retines . . .
Ex superfluo autem ea, quae procuratores ita . . .
gesserunt nos infirmare
desideras: nam principum rescripto . . .
.qui non inclusus
intra certi temporis terminos
perpetua actione utitur,
nequaquam indiget . . .
1588/17-18/21. Collatio 10.5.1 (Dio et Max AA/AA et CC Aurelio et Eustathio et
Diosimo s. 19 Oct 294? Appiaria) Is, qui depositum suscepit, ultra dolum, si
non aliud specialiter convenit, praestare nihil necesse habet. Cuius memor
iuris rector provinciae partium adlegationibus auditis pro ereptorum qualitate
suam ordinabit sententiam.
Secretary no.19: 15 June 290 (CJ 3.38.3: overlap ends 17 July 290, CJ
6.30.6) to 14 July 291 (CJ 1.51.1)
1589/19/1. Cons 2.6 = CJ 3.38.3 (Aureliae/Aureliae Severae pp. 15 June 290) An
divisio, quam iam factam esse proponis, convelli debeat, rector provinciae
praesente parte diversa diligenter examinabit: et si fraudibus eam non caruisse
perspexerit, quando etiam maioribus (An . . . quando omit
CJ. Maioribus etiam, per fraudem vel dolum vel
CJ) in (in omit CJ) perperam
(sine iudicio add CJ) factis divisionibus,
soleat (solet CJ) subveniri, quia in bonae fidei iudiciis (quia .
. . iudiciis omit Cons) et quod improbum atque
(i.a. omit CJ) inaequaliter factum esse
constiterit, in melius reformabit (reformabitur CJ).
1590/19/2. CJ 8.50.5 (Ursae pp. 16 June/17 May 290) Cum non redemptum ab
hostibus filium tuum, sed sine ullo contractu traditum a barbaris a praefecto
legionis dicas, postliminii ius locum habuit et ilico ingenuitati suae reddi
eum praeses provinciae iubebit.
1591/19/3. CJ 6.50.12 (Iustino pp. 16 June 290) In donationibus inter virum et
uxorem factis legem Falcidiam habere locum, quando fideicommissi partibus
funguntur, nonnullis iuris placitis comprehensum est.
1592/19/4. CJ 7.20.1 (Theodorae pp. 18 June 290) Cum servum matris tuae et
stupro violasse dominam suam et turpis coniunctionis maculam excogitandae
ingenuitatis collusione et falsae capitivitatis velamento apud competentem
iudicem obtegere voluisse proponas nec libertatem ei matrem tuam dedisse, sed
in solam ingenuitatem eum nudae voluntatis mendacio producere enisam adseveres,
servum esse palam est, quando etiam divi Pii rescriptum super captivitate
emissum, quam non intercessisse significas, ingenuum fecisse non videatur nec
adseveratio consensus tui ingenuitatis ius tribuere potuit.
1593/19/5. CJ 7.75.3 (Acyndino pp. 22 June 290) Si paterna hereditate
abstinuisti nec quicquam in fraudem creditorum ex bonis eius in te donationis
iure transscriptum est, a privatis creditoribus praeses provinciae conveniri te
non patietur.
1594/19/6. CJ 8.44.16 (Alexandro et Diogeni pp. 22 June 290) Super empti agri
quaestione disceptabit praeses provinciae et, si portionem diversae partis esse
cognoverit, impensas, quas ad meliorandam rem vos (vos R vobis
C) erogasse constiterit, habita fructuum ratione restitui vobis
iubebit. nam super pretio evictae portionis non eum qui dominium evicerit, sed
auctricem conveniri consequens est.
1595*. FV 20 ( . . . k. July 290? Viminacium) . . . per Iulium
Menophilum spectabilem
virum . . . auxilium non potest denegari . . .
pecuniam creditoribus . . . habere non potuit in poss . . . et
usurarum, quia in commun . . .
1596/19/7. CJ 4.1.4 (Maximae pp. 1 July 290) Si ad excludendam tutelae actionem
pupillus iusiurandum tutori dedit, postea eandem litem exercere non
prohibetur.
1597/19/8. CJ 4.27.1 (Marcello d. 1 July 290) Excepta possessionis causa per
liberam personam, quae alterius iuri non est subdita, nihil adquiri posse
indubii iuris est. Si igitur procurator non sibi, sed ei, cuius negotia
administrabat, redintegratae rei vindicationem pactus est idque pactum etiam
stipulatio insecuta est, nulla domino obligatio adquisita est. servis autem res
traditae dominis adquiruntur.
1598/19/8. CJ 4.35.9 (same) Cum per procuratorem causam tuam laesam esse dicas,
mandati actio adversus eum tibi competit.
1599/19/9. CJ 6.23.8 (Marcellino s. 1 July/d. 16 June 290) Casus maioris ac
novi contingentis ratione adversus timorem contagionis, quae testes deterret,
aliquid de iure laxatum est: non tamen prorsus reliqua etiam testamentorum
sollemnitas perempta est. Testes enim huiusmodi morbo oppresso
(V cum B oppressos
CR) eo tempore iungi atque sociari remissum est, non etiam
conveniendi numeri eorum observatio sublata.
1600/19/10. CJ 6.23.9 (Patrocliae pp. l July/22 June 290) Si non speciali
privilegio patriae tuae iuris observatio relaxata est et testes non in
conspectu testatoris testimoniorum officio functi sunt, nullo iure testamentum
valet.
1601/19/11. CJ 2.4.14 (Sopatrae pp. 4 July 290) Si diversa pars contra placitum
agere nititur, aequitatis ratio suadet refusa pecunia, cum et hoc tu desideras,
causam ex integro agi.
1602/19/12. CJ 1.18.4 (Iulianae d. 8 July 290) Si post divisionem factam
testamenti vitium in lucem emerserit, ex his, quae per ignorantiam confecta
sunt, praeiudicium tibi non comparabitur. ostende igitur apud correctorem
(PLb rectorem LaCR) virum clarissimum amicum nostrum
testamentum vel fide veri deficere vel iuris ratione stare non posse, ut
infirmata scriptura, quae testamenti vice prolata est, solidam successionem
obtineas.
1603/19/13. CJ 6.20.8 (Callippo s. 10 July 290) Si soror tua in paternorum
bonorum divisione te fefellit nec dotem, quam acceperat a patre vestro
intestato diem functo, contulit, praeses provinciae examinatis partium
adlegationibus cum bonis dotem confundi iubebit et, quod deducta ratione plus
apud eam esse animadverterit, restitui tibi iubebit. idem est et si arbitro
(C arbitrio R) dato divisio celebrata est.
1604/19/14. CJ 9.35.5 (Victorino pp. 10 July 290) Si non convicii consilio te
aliquid iniuriosum dixisse probare potes, fides veri a calumnia te defendit. si
in rixa inconsulto calore prolapsus homicidii convicium obiecisti et ex eo die
annus excessit, cum iniuriarum actio annuo tempore praescripta sit, ob iniuriae
admissum conveniri non potes.
1605/19/15. CJ 4.49.3 (Serapodoro pp. 12 July 290) Ex arrali pacto personalis
dumtaxat paciscentibus actio praeparatur.
1606/19/16. CJ 6.58.4 (Caecilio pp. 15 July 290) Si aut nullum testamentum
nepos patrui tui ordinavit aut intra quattuordecim annos constitutus fecit et
agnationis iure successio eius tibi delata est, etiam citra bonorum
possessionis subsidium legitimo iure subnixus es.
1607/19/17. CJ 8.53.7 (Iulio pp. 15 July 290) Censualis quidem professio domino
praeiudicare non solet. sed si in censum velut sua mancipia deferenti privigno
tuo consensisti, donationem in eum contulisse videris.
1608/19/18. CJ 9.35.6 (Flaviano pp. 15 July 290) Cum nec patronos iniuriam
facere libertis iuris aequitas permittat, proponasque patronae heredes eum, qui
libertatem a defuncta acceperat, iniuriis adficere, curabit praeses provinciae
contumeliam heredum compescere.
1609/19/19. CJ 6.30.6 (Philippae pp. 17 July 290 Sirmium) Si avia tua patrem
tuum ex duabus unciis scripsit heredem, et (et Ca et ex
CbR) sola animi destinatione pater tuus heres fieri poterat.
igitur si testamento suo easdem uncias ad te pertinere decrevit, apud rectorem
provinciae duarum unciarum ius persequi poteris.
End of period of ovelap between no.18 and no.19
1610/19/20. CJ 2.4.15 (Pontio pp. 18 July 290) Ut responsum congruum recipere
possis, insere pacti exemplum: ita enim intellegemus (intellegimus
libri contra B
k.p.), utrum sola conventio fuit, an etiam
Aquiliana stipulatio nec non et acceptilatio secuta fuerit: quae si subdita
esse illuxerit, nullam adversariae tuae petitionem hereditatis vel in rem
specialem competere palam fiet.
1611/19/21. CJ 4.7.3 (Dizoni militi pp. 30 July 290) Quod evitandi tirocinii
causa dedisse te apud competentem iudicem ei de quo quereris indubia
probationis luce constiterit, instantia eius recipies: qui memor censurae
publicae post restitutionem pecuniae etiam concussionis crimen inultum esse non
patietur.
1612/19/22. CJ 7.32.4 (Neoptianae pp. 1 Aug 290) Licet possessio nudo animo
adquiri non possit, tamen solo animo retineri potest. si igitur desertam
praediorum possessionem non derelinquendi adfectione transacto tempore non
coluisti, sed ex metus necessitate culturam eorum distulisti, praeiudicium tibi
ex transmissi temporis iniuria generari non potest.
1613/19/23. CJ 5.71.10 (Grato pp. 9 Aug 290) Praediorum, quae sine decreto
alienata sunt, dominium tibi persequenti praeses opem feret. apud quem si
illuxerit non universa pretia, quae curatori tuo data sunt, in patrimonium tuum
processisse, pro ea dumtaxat pecuniae parte conveniri te permittet, quam in
facultates tuas erogatam esse constiterit.
1614/19/24. CJ 8.25.8 (Apollonio pp. 20 Aug 290) Si hypothecas fisco
distrahente creditores silentio tradiderunt negotium, palam est actionem suam
amisisse eos, quam in rem habebant. nam fiscalis hastae fides facile convelli
non debet.
1615/19/25. CJ 9.20.8 (Constanti pp. 25 Aug 290) Praeses provinciae discreto
prius iure dominii intellegat, audiendum sit plagii crimen nec ne. nam si
proprietatis tuae mancipium esse constiterit, expirasse criminis intentionem
emersa dominii luce manifestabit: si vero servum alienum esse constiterit, post
disceptatam proprietatis quaestionem et criminis causam audiet.
1616/19/26. CJ 9.41.10 (Ptolemao pp. 27 Aug 290) Cum testamentum falsum esse
proponas, ad illuminandam veritatem servos hereditarios, etsi libertas eis ab
eo qui se heredem esse adfirmat praestita est, etiam per tormenta interrogari
constitutionibus principum est permissum.
1617/19/27. CJ 2.11.21 (Statio d. 28 Aug 290) Si fratres tui minores dumtaxat
aetate in ludicrae artis ostentatione spectaculum sui populo praebuerunt,
inviolatam existimationem obtinent.
1618/19/28. CJ 5.51.6 (Septimo et Cononi pp. 29 Aug 290) Cum interdictae
venditionis vitium etiam pretii fraude tutor vester cumulasse proponatur, non
dubitabit praeses provinciae, quando venditionem confirmare voluistis, residuum
pretium cum usuris venditae a tutore possessionis celeriter vobis restitui
iubere. l. Quod autem petitis ab heredibus eius qui vendidit pretium vobis
exsolvi, superfluo a nobis desideratis, quia nec praesidis experientiam possit
latere, tutores qui gesserint sive heredes eorum ob ea negotia, quae per eos
administrata sunt, principali loco conveniri debere, ceteris ob culpae rationem
non servati detrimenti periculo substitutis, vel, si pariter administrasse
doceantur, etiam adversus unum liberum experiundi arbitrium competere, ita ut
actiones, quas adversus alios habetis (Rb habes
VCRa), ad electum transferantur (VRa? transferas
C transferatis Rb).
1619/19/29. CJ 4.29.13 (Condianae d. 30 Aug 290) Si fenebris pecunia iuxta
fidem veri a creditore tibi data est, sive tota quantitas fenoris sive pars
eius in usum mariti processisse proponatur, decreto patrum non adiuvaris, licet
creditor causam contractus non ignoraverit.
1620/19/30. CJ 5.17.3 (Tullio d. 31 Aug 290 Tiberias) Dubium non est omnia
omnino, quae consilio recte geruntur, iure meritoque effectu et firmitate niti.
1. Quare si tu dotem pro muliere dedisti et ex morte eius repetitionem
stipulatus es, circumscribendi autem tui causa ficto repudio matrimonium brevi
tempore rescissum est, res dotales, quas ante nuptias obtulisti, praeses
provinciae recipere te non dubitabit. 2. Certum est enim daturum operam
moderatorem provinciae, ut, quae contra fas gesta sunt, fructum calliditatis
obtinere non possint, cum nobis huiusmodi commenta displiceant. 3. Imaginarios
enim nuntios, id est repudia (i.e.r. delete
Kr.), nullius esse momenti, sive nuptiis fingant se
renuntiasse sive sponsalibus, etiam veteribus iuris auctoribus placuit.
1621/19/31. CJ 8.47.4 (Proculiano pp. 1 Sept 290) Adoptio non tabulis, licet
per tabellionem conficiendis, sed sollemni iuris ordine apud praesidem solet
copulari.
1622/19/32. CJ 4.49.4 (Muciano pp. 6 Sept 290) Si traditio rei venditae iuxta
emptionis contractum procacia venditoris non fiat, quanti interesse compleri
emptionem fuerit arbitratus (PCR arbitratum V)
praeses provinciae, tantum in condemnationis taxationem deducere curabit.
1623/19/33. Cons 1.9 (Aurelio Heraclidi pp. 6 Sept 290/293) Si non ex mandato
uxoris tuae adversario eius cautionem remisisti, idque evidentibus documentis
monstrari potest, quod citra conscientiam uxoris tuae et ea invita factum est,
carebit effectu.
1624/19/34. CJ 6.42.19 (Ampliato pp. 6/11 Sept 290) Clari et aperti iuris est
in fideicommissis posteriores voluntates esse firmiores.
1625/19/35. CJ 8.53.8 (Florae pp. 6 Sept 290) Si praeses provinciae non donandi
voluntate filiorum tuorum nomine praedia in censum detulisse te manifestis
probationibus cognoverit, quod fides veri suggesserit, statuet.
1626/19/36. CJ 6.36.3 (Hyacintho at aliis pp. 8 Sept 290) Cum proponatis
pupillorum vestrorum matrem diversis temporibus ac dissonis voluntatibus duos
codicillos ordinasse, in dubium non venit id, quod priori codicillo
inscripserat (C conscripserat R), per eum, in quem
postea secreta voluntatis suae contulerat, si a prioris tenore discrepat et
contrarium voluntatem continet, revocatum esse.
1627/19/37. CJ 5.38.5 (Severo pp. 11 Sept 290) Si tutor petitus vel testamento
datus tutorem te constitutum esse non ex remissioris neglegentiae vitio, sed
iustae ignorationis ratione non didicisti idque liquidis probationibus
ostenderis, periculo eius temporis, quod ignorante te transmissum est, non
teneberis.
1628. Letter. CJ 7.35.3 (Numidio correctori Italiae pp.11 Sept 290) Non est
incognitum id temporis, quod in minore aetate transmissum est (est
omit A), in longi temporis praescriptione
(i.l.t.p. A cum B l.t.p.
PLCR l.t. praescriptioni Lv) non computari. ea enim
tunc currere incipit, quando ad maiorem aetatem dominus rei perveniat.
1629/19/38. CJ 2.40.3 (Decimo/Decimo Caplusio pp. 20 Sept 290) In minorum
persona re ipsa et ex solo tempore tardae pretii solutionis recepto iure moram
fieri creditum est, in his videlicet, quae moram desiderant, id est in bonae
fidei contractibus et fideicomissis et in legato (legato Cb cum
B legati Ca legatis R).
1630/19/38. CJ 4.49.5 (same) Curabit praeses provinciae compellere emptorem,
qui nactus possessionem fructus percepit, partem pretii quam penes se habet cum
usuris restituere, quas et perceptorum fructuum ratio et minoris aetatis favor,
licet nulla mora intercesserit, generavit.
1631/19/39. CJ 4.65.18 (Annio Ursino pp. 21 Sept 290) Excepto tempore, quo
edaci lucustarum pernicie sterilitatis vitium intercessit, sequentis temporis
fructus, quos tibi iuxta praeteritam consuetudinem deberi constiterit, reddi
tibi praeses provinciae iubebit.
1632/19/40. CJ 8.54.3 = FV 286 (Marcellae/Iuliae Marcellae pp. 21 Sept 290)
Quotiens donatio ita conficitur, ut post tempus id quod donatum est alii
restituatur, veteris iuris auctoritate rescriptum est, si is in quem
liberalitatis compendium conferebatur stipulatus non sit, placiti fide non
impleta (servata FV), ei qui liberalitatis auctor fuit (f.
edd. interfuit libri) vel heredibus eius condicticiae
actionis persecutionem competere. 1. Sed cum postea benigna (b.
edd. benigni libri) iuris interpretatione divi
principes ei qui stipulatus non sit utilem actionem iuxta donatoris voluntatem
competere (decernendam esse FV) admiserint, actio, quae sorori
tuae, si in rebus humanis ageret, competebat (potuit decerni FV),
tibi accommodabitur.
1633/19/41. CJ 4.6.5 (Martiali pp. 22 Sept 290) Si militem ad negotium tuum
procuratorem fecisti, cum hoc legibus interdictum sit, ac propter hoc pecuniam
numerasti, quidquid ob causam datum est, causa non secuta restitui tibi
competens iudex curae habebit.
1634/19/42. CJ 8.25.9 (Hermiano pp. 22 Sept 290) Cum ex causa mandati pro
socero tuo te fenebrem pecuniam exsolvisse proponas, curabit praeses provinciae
in restituenda pecunia, quam pro eo exsolvisti, nec non etiam usuris eius
indemnitati tuae prospicere. 1. Nam si recepta a creditore mancipia, quae
pignori fuerant data, hac mente socero tuo tradidisti, ut pignoris vinculum
(R insert tuum C) dissolvatur,
obligatio semel extincta instaurari non potest.
1635/19/43. CJ 3.44.12 (Victorino pp. 29 Sept 290) Mortuorum reliquias, ne
sanctum municipiorum ius polluatur, intra civitatem condi iam pridem vetitum
est.
1636/19/44. CJ 6.37.15 (Terentio pp. 29 Sept 290) Si universae facultates, quas
pater vester reliquit, debito fiscali aut privato absumuntur, nihil ex his,
quae testamento eius adscripta sunt, valere potest. 1. Quod si deducto debito
in relictis bonis superfluum est, libertates impediri iuris ratio non
permittit, quando etiam legata nec non (nec non CR vel
P) fideicomissa salva lege Falcidia praestanda sunt.
1637/19/45. CJ 7.43.8 (Claudiae pp. 29 Sept 290) Consentaneum iuri
(dett. iure PCR) fuit temporibus ad praesentiam
partis adversae praescriptis praesidem provinciae impleta iuris sollemnitate et
adversario tuo trinis litteris vel uno pro omnibus peremptorio edicto
(CRb accersito insert PRa), ut
praesentiam sui faceret, commonefacto, si in eadem contumacia perseveravit,
praesentis adlegationes audire. quod vel successor eius facere curabit. a quo
ter citatus si contumaciter praesentiam sui facere neglexerit, non abs re erit
vel ad cogendum eum ut se repraesentaret, possessionem bonorum cui incumbit ad
te transferre et adversarium petitorem constituere, vel auditis defensionibus
tuis id quod iuris ratio exegerit iudicare.
1638/19/46. CJ 8.10.5 (Octavio pp. 2 Oct 290) Si is, contra quem precem fundis,
sciens prudensque soli partem ad te pertinere, non quasi socius vel collega
communis operis sollicitudine solidam balneorum extructionem ea mente, ut
sumptus pro portione tua reciperet, adgressus est, sed ut loci dominium
usurpare et collapsum balneum refabricare enisus est, cum aedificia quae alieno
loco imponuntur solo cedant nec impensae his qui improbe id fecerint restitui
debeant, antiquato divi Hadriani edicto praeses provinciae memor iuris publici
in dirimenda disceptatione legum placita custodiet.
1639/19/47. CJ 5.16.14 (Octavianae pp. 5/2 Oct 290) Ex verbis, quae in
postremis iudiciis inseruntur, licet ad fideicommissum vel legatum utilia sunt,
non omnimodo legati vel fideicommissi persecutio datur, sed ita demum, si
relinquendi studio huiusmodi verba fuerint adscripta. unde te voluntatis, non
iuris quaestionem in preces tuas contulisse palam est. 1. Cum igitur lecto
testamento animadvertimus maritum tuum ex praecedente donatione dominium tibi
conservasse securitatique tuae ad obtindendam proprietatem cavisse, inditorum
verborum conceptio non fideicommissum relictum ostendit, sed ex senatus
consulti auctoritate liberalitatem mariti tui, cui custodiendae etiam moriens
prospexit, quatenus firmare potuit dominium, mortis tempore tibi esse
addictam.
1640/19/48. CJ 8.27.10 (Rufino pp. 5 Oct 290) Et qui sub imagine alterius
personae, quam supposuerat, iugiter tenet, cum sibi negotium gerat, alienasse
non videtur. iure enim pignoris obligatum praedium neque si per subiectam
personam creditor comparaverit neque si sibi addixerit, debitori adfert
praeiudicium, sed in eadem causa permanet, in qua fuit ante huiusmodi
collusionem. 1. Sane si debitore distrahente comparaverit, consensu emptionem
perfectam, si neque dolus adversarii neque metus causa gesta arguentur,
revocari exemplo grave est. 2. Si igitur poteris evidentibus probationibus
monstrare creditorem per suppositam imaginarii emptoris personam semper
possessionem tenuisse nec vendita bona fide praedia postea sinceriter
comparasse, potes oblata pecunia cum usuris ad restitutionem creditorem
compellere.
1641/19/49. CJ 9.9.20 (Didymo pp. 5 Oct 290) Foedissimam earum nequitiam, quae
pudorem suum alienis libidinibus prosternunt, non etiam earum, quae per vim
stupro comprehensae sunt, inreprehensam voluntatem leges ulciscuntur, quando
etiam inviolatae existimationis esse nec nuptiis earum aliis interdici merito
placuit.
1642/19/50. Cons 9.9 (Ulpiae Marcellinae pp. 5 Oct 290) Si praeses provinciae
ignorantiam tuam fraudulenta transactione ac dolosis artibus generi tui
circumscriptam esse cognoverit, si quidem Aquiliana stipuatio et acceptilatio
insecuta non est, pactum callide scriptum integris singulorum actionibus
amovebit.
1643/19/51. CJ 4.10.4 (Liciniae pp. 7 Oct 290) Bonam fidem in contractibus
considerari aequum est.
1644/19/51. CJ 5.74.1 (same) Cum proponas curatorem (procuratorem
V contra B) patris tui non
interposito praesidis decreto praedium rusticum heredi creditoris seu tutori
eius destinasse venumdare eamque venditionem deceptum patrem tuum ratam
habuisse, si minore pretio distractum praedium est et inconsulto errore lapsum
patrem tuum perperam venditioni consensum dedisse constiterit, non ab re erit
superfluum pretii in compensationem deduci: quod praesidis provisione fieri
convenit, cuius sollertiae congruum est, si diversa pars bonam fidem non
amplectatur, in arbitrio eius ponere, an velit possessionem cum fructibus
restituere, ita ut fenebris pecunia cum competentibus usuris restituatur.
1645/19/52. CJ 1.19.1 (Firminae/Firmino d. 8 Oct pp. 7 Dec 290) Licet servilis
condicio deferendae precis facile capax non sit, tamen admissi sceleris
atrocitas et laudabilis fidei exemplum super vindicanda caede domini tui
hortamento fuit, ut praefecto praetorio iuxta adnotationis nostrae decretum
demandaremus, quem adire cura, ut auditis his, quae in libello contulisti, et
reos investigare et severissimam vindictam iuxta legum censuram exigere
curet.
1646/19/52. CJ 7.13.1 (same) Quoniam religiosa sollicitudo ad augendam
provocandamque fidei observationem iuris praemio adfici debet, si ad
ulciscendam caedem domini incorruptis probationibus ac strenuo nisu
constiteris, libertatem, quam his qui dominorum caedem vindicant iam pridem
senatus consulto et statutis principum praestari sancitum est, etiam tu propter
tam ingentibus meritis non ex ipso facto, sed aditione et sententia praesidis
reportabis.
1647/19/53. CJ 3.38.4 (ad Maximum pp. 17 Oct 290) Si patruus tuus ex communibus
bonis res comparavit sibi negotium gerens, non omnium bonorum socius
constitutus, pro competentium portionum modo indemnitati tuae consuli oportet:
et ideo rem emptam eum communicare contra formam iuris postulas.
1648/19/54. CJ 9.9.21 (Silano pp. 19 Oct 290) Ob commissa adulteria atque
accusandas uxores certa tempora, quae utiliter computari solent, praescripta
sunt. 1. Si igitur per occupationes publicas accusationem
(dett. cum BZ
k.p. accusationes LR
accusatione C) instituere non potuisti nec ante creditum tibi
munus praescripta tempora transacta sunt, post depositam sollicitudinem qua
detineris integram accusandi potestatem habebis. 2. Ad quam, cum vacare
coeperis, properare debebis, ne effrenata licentia ad terrendam adversariam
futurae accusationis speciem praetendas.
1649/19/55. CJ 9.9.22 (Obrimo pp. 21 Oct 290) Si ea quae tibi stupro cognita
est passim venalem formam exhibuit ac prostituta meretricio more vulgo se
praebuit, adulterii crimen in ea cessat.
1650/19/56. CJ 7.43.9 (Leontio pp. 22 Oct 290) Tres denuntiationes ad
peremptorii edicti vicem adversus contumaces convalescere salubriter statutum
est.
1651/19/57. CJ 5.18.6 (Alexandria et Neroni pp. 26 Oct 290/293) Si
circumscripta matre vestra viliore pretio dotales res aestimatae sunt, quid
super huiusmodi contractuum vitio statutum sit, vulgo patet. 1. Proinde si
dolosis artibus mariti circumventam matrem vestram iniqua aestimatione
circumscriptam apud praesidem provinciae evidentibus probationibus
ostenderitis, quando possidentibus vobis ad obtinenda praedia etiam doli mali
exceptionis potestas opituletur, sciet, quatenus religionem iudicationis suae
temperare debeat. 2. Sin autem etiam maritus in aestimatione gravatum se
adleget, veritate examinata non amplius quam pretium iustum restituere
compellatur. 3. Haec tum locum habent, cum res in natura sunt
(dett. sint CR). si tamen extinctae sint, pretium,
quod dotali instrumento inditum sit, id (i. delete
edd.) considerabitur.
1652/19/58. CJ 9.2.10 (Ursae pp. 30 Oct 290) Qui explicandi negotii spem, cuius
finis in iudicis potestate ac motu situs est, pollicetur, non minus ob
illicitam sponsionem crimen contrahit, quam qui ad huiusmodi promissionis
commercium contra disciplinam publicam adspirat.
1653/19/59. CJ 9.9.23 (Proculo pp. 1 Nov 290) Servi ob violatum contubernium
adulterii accusare non possunt. 1. Is autem, qui post dissociatum matrimonium
uxorem licito iure duxerit obque intentatae accusationis ac potentis patrocinii
metum ei qui accusationem instituerat aurum et argentum dedit, ad recipiendum
id ulciscendamque turpis lucri cupiditatem adire praesidem potest, qui
examinatis partium adlegationibus et inquisita fide veri, si quid (quid
Kr. quidem Ma quidem id quod CRaMb
quidem id Rb) ab eo qui innocens est ob illati criminis timorem
datum esse cognoverit, quemadmodum sententiam formare debeat, evidentibus iuris
placitis instruetur. 2. Sin vero constiterit corrupti matrimonii velut mercedem
ad captandam impunitatem (R ei insert C)
solutam esse, eum, qui etiam adversus senatus consulti censuram cum foedissimo
flagitio accepit, puniri iubebit.
1654/19/60. CJ 8.44.17 (Muciano pp. 9 Nov 290) Si, cum quaestio tibi super eo
quem (PR quod C) comparaveras commoveretur, auctorem
tuum certum fecisti nec citra iudicis disceptationem eum quem (PRb
eum quae Ra hoc quod C) emeras tradidisti, praeses
provinciae in damnis, quae te tolerasse meministi, medelam iuris adhibebit.
1655/19/61. CJ 8.4.1 (Theodoro pp. 17 Nov 290) Recte possidenti ad defendendam
possessionem, quam sine vitio tenebat, inculpatae tutelae moderatione illatam
vim propulsare licet.
1656/19/62. CJ 2.3.19 (Victoriano militi pp. 19 Nov 290 Sirmium) Licet inter
privatos huiusmodi scriptum, quo comprehenditur, ut is qui supervixerit
alterius rebus potiatur, nec donationis quidem mortis causa gestae efficaciter
speciem ostendat, tamen cum voluntas militum, quae super ultimo vitae spiritu
deque familiaris rei decreto quoquo modo contemplatione mortis in scripturam
deducitur, vim postremi iudicii obtineat proponasque te ac fratrem tuum ad
discrimen proelii pergentes ob communem mortis fortunam invicem pactos esse, ut
ad eum, qui superstes fuisset, res eius, cui casus finem vitae adtulisset,
pertinerent, existente condicione intellegitur ex fratris tui iudicio, quod
principalium constitutionum prompto favore firmatur, etiam rerum eius
compendium ad te delatum esse.
1657/19/63. CJ 5.71.11 (Trophimo pp. 20 Nov 290) Si quidem sine decreto minor
annis patronus tuus rusticum praedium venumdedit, supervacuum est de vili
pretio tractare, cum senatus consulti auctoritas retento dominio alienandi viam
obstruxerit. 1. Si vero iure interposito decreto venditionem vili pretio eius
possessionis, cuius vires ignorabat, fecit, iuxta perpetui edicti auctoritatem
in integrum restitutio causa cognita ei praebetur.
1658/19/64. CJ 2.51.2 (Quintiliano d. 24 Nov 290/293) Ei, quae diutissime fuit
cum marito qui militae operam daret, non officit praescriptio longi temporis:
sed quia huiusmodi diutinae absentiae commenta callide adhibita atque composita
obesse omnino non debent, decernimus, ut, si talis mulier domum ad se pertinere
monstraverit, quae in absentia eius vendita est, refuso pretio, quod re vera
solutum est, eandem recipiat.
1659/19/65. CJ 9.41.11 (Boetho pp. 27 Nov 290) Divo Marco placuit
eminentissimorum quidem nec non etiam perfectissimorum virorum usque ad
pronepotes liberos plebeiorum poenis vel quaestionibus non subici, si tamen
propioris (proprioris libri) gradus liberos, per quos id
privilegium ad ulteriorem gradum transgreditur, nulla violati pudoris macula
adspergit. 1. In decurionibus autem et filiis eorum hoc observari vir
prudentissimus Domitius Ulpianus in publicarum disputationum libris ad perennem
scientiae memoriam refert.
1660. Letter. Collatio 1.10.1 = CJ 9.16.4 (Dio et Max AA Have Agatho karissime
nobis/Agathoni d. 30 Nov 290 Sirmium) Qualitas precum Iuli Antonini clementiam
nostram facile commovit: quippe quod adseveret (Qualitas . . . adseveret
omit CJ Eum, qui adseverat) homicidium se non
voluntate, sed casu fortuito fecisse, cum calcis ictu mortis occasio praebita
videatur. Quod (q. omit CJ) si (si hoc CJ) ita est neque super hoc
ambigi poterit, omni eum (e. omit CJ) metu ac
suspicione, quod (quam CJ) ex admissae rei discrimine sustinet,
secundum id quod adnotatione nostra comprehensum est volumus liberari.
1661/19/66. CJ 6.22.2 (Viatori et Pontiae pp. 1 Dec 290/293) Si is, qui tecum
uxorem tuam heredem scripsit, quando testamentum ordinavit, sanae mentis fuerit
nec postea alicuius sceleris conscientia obstrictus, sed aut impatiens doloris
aut aliqua furoris rabie constrictus se praecipitem dedit, eiusque innocentia
liquidis probationibus commendari potest a te, adscitae mortis obtentu
postremum eius iudicium convelli non debet. 1. Quod si futurae poenae metu
voluntaria morte supplicium antevenit (CR antevertit
V?), ratam voluntatem eius conservari leges vetant.
1662/19/67. CJ 4.1.5 = 6.42.20 (Iuliano pp. 3 Dec 290) Cum etiam (Etiam
6.42.20) a pupillorum
tutoribus velut ab ipsis pupillis (pupillis omit
6.42.20) relicta
fideicommissa videantur (debentur
6.42.20), super
fideicommisso praeses provinciae cognoscet et, si id tibi relictum esse
constiterit, reddi tibi efficiet. idem si infitietur, ad iusiurandum, ut
desideras, tutorem adiget (super . . . adiget omit
6.42.20).
1663/19/68. CJ 8.48.1 (Herennio pp. 3 Dec 290) Si lex municipii, in quo te
pater emancipavit, potestatem duumviris dedit, ut etiam alienigena liberos suos
emancipare possint, id quod a patre factum est suam obtinet firmitatem.
1664/19/69. CJ 9.23.6 (Aufidio pp. 8 Dec 290) Si libertatem tibi manu tua
imperante domino adscripsisti, cum proponas dominum non subscripsisse et suis
litteris tuam libertatem expressim agnovisse, ad impetrandam libertatem senatus
consulti auctoritas tibi obest. poena tamen falsi tibi remittitur, quoniam non
potueras contra domini voluntatem venire.
1665/19/70. CJ 8.38.3 (Isidoro pp. 15 Dec 290) Ut inter absentes verborum
obligatio contrahi non potest, ita alteri, cuius iuri subiectus non est,
aliquid dari vel restitui, nisi sua interest, nemo stipulari potest. 1. Cum
igitur, defuncta in matrimonio filia tua, superstitis filii nomine partem
dimidiam dotis (dotis omit CRa) a marito
detineri, alteram vero partem nepoti tuo vel, si is in rebus humanis non esset,
Iuliano restitui per pactum convenisse proponas, praeventoque morte nepote
etiam stipulationem ad Iulianum factam ob absentiam eius non valuisse
significes, ac propterea ex persona ac stipulatione tua, qua restitui cuncta
iuxta pactorum tenorem provideras, reddi tibi desideres: super stipulatu tuo
adi praesidem provinciae, ut examinatis partium adlegationibus, quantum
constituerit interesse tua, iuxta placiti fidem dotis portionem Iuliano
restitutam fuisse, ob incertae actionis effectum concludat condemnationem
taxatae quantitatis.
1666/19/71. CJ 3.28.19 (Apollinari d./pp. 18 Dec 290/17 June 293 Sirmium) Si
filia tua turpiter et cum flagitiosa foeditate vivit, ut a successione tua eam
excludendam putes, si non inconsulto calore, sed ex meritis eius ad id odium
incitatus es, postremi iudicii liberum arbitrium habebis.
1667/19/72. CJ 8.23.2 (Gemello pp. 20 Dec 290) Si creditor possessionem, quae a
parentibus tuis pignoris iure fuerat obligata, non vendidit, sed alii creditori
pignori dedit, examinata fide veri poteris eam soluto eo, quod ex hac (hac
P omit CR) causa creditori
debetur, intercessu praesidis provinciae recuperare.
291 TIBERIANO ET DIONE CONSS
1668/19/73. CJ 5.16.15 (Iustiniano et aliis pp. 29 Jan 291) Si non verum
contractum pater vester gessit, sed sub specie venditionis donationem
possessionis in matrem vestram contulit, nec ex bonis, quae in persona patris
vestri permansisse videbantur, ob primipilum indemnitati fiscali satisfieri
potuit, licet in eadem donandi voluntate perseverasse eum probari potest, ex
eadem possessione ad supplendam pecuniam, quae ex bonis ab eo relictis colligi
nequivit, conferendum est. 1. Quod si liberalitatis tenorem mutata voluntate
pater tuus interrupit, in hereditate eius dominium resedisse nulla dubitatio
est.
1669/19/74. CJ 8.50.6 (Iusto pp. 1 Feb 291) Cum et postliminii ius et communis
utilitatis ratio exigat, ut, si qui captos ab hostibus redemerint, accepto
pretio redemptos suae ingenuitati restituant, proponasque redemptorem noluisse
oblatum pretium a te vel ab alio recipere, praeses provinciae efficaci
instantia compellet eum legibus obtemperare et recepto eo, quod pretii nomine
dependitur, status securitatem non inquietare.
1670/19/75. CJ 8.50.7 (Claudio pp. 3 Feb 291) Foedissimae mulieris nequitia
permovemur. cum igitur filiam tuam (C ab hostibus
insert R) captam ac prostitutam ab ea quae eam
redemerat ob retinendae pudicitiae cultum ac servandam natalium honestatem ad
te confugisse proponas, praeses provinciae, si filiae tuae supra dictam
iniuriam ab ea, quae sciebat ingenuam esse, inflictam cognoverit, cum huiusmodi
persona indigna sit pretium recipere propter odium detestabilis quaestus,
etiamsi pretium compensatum non est ex necessitate miserabili, custodita
ingenuitate natae tuae adversus flagitiosae mulieris turpitudinem tutam eam
defensamque praestabit.
1671/19/76. CJ 4.1.6 (Bessio pp. 9 Feb 291) Cum proponas partibus placuisse
iurisiurandi religione generis et ingenuitatis quaestionem decidi, praeses
provinciae iuxta decretum arbitri ad voluntatis vestrae placitum amitae tuae
filiis consulet.
1672/19/77. CJ 8.50.8 (Matronae pp. 9 Feb 291) Praeses provinciae, ne ulterius
in servitutis iugo detinearis, curae habebit: qui pro sollertia tua (sua
dett. tuo Momm.) parum ignorat magis (m.
C omit R) filiorum tuorum
statum tueri, quos, posteaquam redempta es, enixam te esse significas, cum eos,
qui post redemptionem nascuntur, ne pignoris quidem vinculo ob pretium, quod
pro his datum non est, teneri nullis auctoribus visum est.
1673*. FV 315 (Ulpiae Rufinae d. 18 Feb 291 Reims) = in part 1957/20/211 CJ
3.32.15.2 (Aurelio Proculino d. 17 Sept 293) Cum (et
si CJ) ex causa donationis uterque (utrique CJ)
dominium rei tributariae (t. omit CJ)
vindicetis, eum, cui priori possessio vel (omit vel CJ) soli tradita
est, haberi potiorem convenit.
1674/19/78. CJ 5.16.16 (Theodoro pp. 10/11 March 291) Si filii tui emancipati
matris hereditatem sibi adquisierunt, proba apud praesidem provinciae non
donandi animo te nomine uxoris tuae praedia comparasse, sed nominis dumtaxat
eius titulo usum per possessionem rerum a venditoribus tibi tradatarum dominum
esse effectum, ut comprehensa filiorum tuorum iniuria proprietatis ius incolume
perseveret. nam si largiendi proposito id te fecisse constiterit, pecuniae tibi
persecutio competit.
1675/19/79. CJ 5.31.8 (Musico pp. 11 March 291) Cum a matribus sedulum petendi
tutoris officium exigatur, non fortuiti casus impedimentis adscribantur,
proponasque procuratorem, qui ad petendum pupillo tutorem a matre fuerat
constitutus, a latronibus interfectum petitionem (VP petitionemque
CR) ex necessitate demoratam (PCR demoratum
Vb demoratur Va) esse, ab hereditatis successione
matrem repelli, cuius nullum vitium intercessisse adseris, perquam (quam
V) durum est.
1676/19/80. CJ 8.48.2 (Gennadiae pp. 11 March 291) In emancipationibus
liberorum nec non donationibus non tam scriptura quam veritas considerari
solet.
1677/19/81. CJ 9.9.24 (Sossiano pp. 11 March 291) Etsi libidine intemperatae
cupiditatis ex actorum lectione exarsisse te cognitum est, tamen cum ancillam
comprehendisse et non liberam (a.c.e.n.l. Rb cum
BZ k.p. ancillas . . .
liberas Ra) stuprasse detectum sit, ex huiusmodi sententia
gravatam potius opinionem tuam quam infamia adflictam esse manifestum est.
1678/19/82. Collatio 6.5.1/6.6.1 (Flavio Flaviano pp. 15 March 291/10 June 287)
His, qui incestas nuptias per errorem contrahunt, ne poenis subiciantur, ita
demum clementia principum subvenit, si postea quam errorem suum rescierint,
ilico nefarias nuptias diremerint.
1679/19/83. CJ 6.56.1 (Vivianae pp. 23 March 291) Licet liberi matribus ab
intestato ita demum per se heredes existant, si fari possint, tamen matres
liberis, etiamsi infantes naturae (Rb natura CRa)
concesserint, posse succedere nulla dubitatio est.
1680/19/84. CJ 7.43.10 (Blaesio pp. 13 May 291) Cum non voluntatis tuae
arbitrio, sed necessitate profectus sis, quidquid contra absentem statutum
fuerit, quando absentiae necessaria causa sit, officere tibi iuris ratio non
permittit.
1681/19/85. CJ 9.41.12 (Aspro pp. 13 May 291 Sirmium) Quotiens de dominio
mancipiorum tractatur, si aliis probationibus veritas illuminari non possit, de
se ipsa esse cum tormentis interroganda iuris auctores probant.
1682/19/86. CJ 1.51.1 (Paulino d. 14 July 291/286) Studiorum labor meretur, ut
hi, qui in publicis administrationibus constituti sociari sibi consiliorum
participes cupiunt, spe praemiorum atque honorificentia sua provocent eos,
quorum prudentiam sibi putant esse necessariam, non metu terribili et
necessitate incongrua libertati.
1683/19/87. CJ 6.35.9 (Aelianae pp. 291) Cum fratrem tuum veneno peremptum esse
adseveras, ut effectus successionis eius tibi non auferatur, mortem eius
ulcisci te necesse est. licet enim hereditatem eorum, qui clandestinis insidiis
perimuntur, hi qui iure vocantur adire non vetantur, tamen, si interitum non
fuerint ulti, successionem obtinere non possunt.
Diocletianus et Maximianus AA without consular date: assigned to no.19
1684/19/88. CJ 3.36.14 (Dio et Max AA Hermiano) Si familiae erciscundae
iudicio, quo bona paterna inter te ac fratrem tuum aequo iure divisa sunt,
nihil super evictione rerum singulis adiudicatarum specialiter inter vos
convenit, id est ut unusquisque eventum rei suscipiat, recte possessionis
evictae detrimentum fratrem tuum et coheredem pro parte agnoscere praeses
provinciae per actionem praescriptis verbis compellet.
1685/19/89. CJ 4.33.4 (Dio et Max AA Aureliae Iulianae) Cum proponas te
nauticum fenus ea condicione dedisse, ut post navigium, quod in Africam (Africa
libri) dirigi debitor adseverebat, in Salonitanorum portum nave
delata fenebris pecunia tibi redderetur, ita ut navigii dumtaxat quod in
Africam (Africa libri) destinabatur periculum susceperis, perque
vitium debitoris, nec loco quidem navigii servato, illicitis comparatis
mercibus quae navis continebat fiscum occupasse: amissarum mercium detrimentum,
quod non ex marinae tempestatis discrimine, sed ex praecipiti avaritia et
incivili debitoris audacia accidisse adseveratur, adscribi tibi iuris publici
ratio non permittit.
1686/19/90. CJ 4.46.2 = FV 22 (Dio et Max AA Atiniae Plotianae) Si deserta
praedia ob cessationem collationum vel reliqua tributorum ex permissu praesidis
ab his, quibus periculum exactionis tributorum imminet, distracta sincera
(add vera FV) fide iusto pretio sollemniter (i.p.s
omit FV) comparasti (add et
venditionem sollemniter
perfecisti FV), venditio ob sollemnes
praestationes necessitate facta convelli non debet. 1. Sin autem venditio nulla
iusta auctoritate praesidis praecedente facta est, hanc ratam haberi iura non
concedunt, idque (i. C id itaque R) quod frustra
gestum est revocari oportet, ita ut indemnitati tributorum omnibus modis
consulatur. 2. Quae omnia tractari convenit praesente eo, quem emptorem
extitisse proponis (Sin . . . proponis omit
FV).
1687/19/91. CJ 7.32.5 (Dio et Max AA/AA et CC Mennoni between 1 Aug 290 and 31
Dec 292) Cum nemo causam sibi possessionis mutare possit proponasque colonum
nulla extrinsecus accedente causa ex colendi occasione ad iniquae venditionis
vitium esse prolapsum, praeses provinciae inquisita fide veri dominii tui ius
convelli non sinet.
1688/19/92. CJ 7.36.2 (Dio et Max AA/AA et CC Marcellae) Si debitori heres non
extitisti, sed iusta viginti annorum possessione collata in te donatio roborata
est, neque personali actione, quia debitori non successisti, conveniri te iuris
ratio permittit nec data pignori praedia post intervallum longi temporis tibi
auferenda sunt, quando etiam praesentibus creditoribus decem annorum
praescriptionem opponi posse tam rescriptis nostris quam priorum principum
statutis probatum sit.
1689/19/93. CJ 7.39.1 (Dio et Max AA Arrianae) Cum adseveras te absente eos,
qui oculos praediis tuis imposuerant, operam dedisse, ut annonariae collationis
praetextu vili pretio ab officio praesidali praedia tua distraherentur, si
legitimi temporis spatium ex venditionis die fluxit, qui provinciam regit inter
vos cognoscet, et, quod publico iure (R iuri C)
praescriptum est, statuet. 1. Si autem nondum ex die publicae venditionis
legitimum tempus transmissum sit, iudex examinatis adlegationibus tuis quod rei
qualitas dictaverit sequetur, non ignarus, si iniustam esse emptionem
perspexerit, pretium, quod pro vitioso contractu datum est, secundum
principalium statutorum tenorem mala fide emptoribus restitui non oportere.
1690/19/94. CJ 7.53.7 (Dio et Max AA Theodoro) Si longis apertisque
frustrationibus partis adversae restitutio remorata (CRb remota
PRa) est, etiam servis rebus humanis exemptis a frustratore
aestimatio eorum restituenda est. animalia quoque cum fetubus (Pa
fetu PbCR) tibi intercessu praesidis repraesentabuntur.
1691/19/95. CJ 7.62.5 (Dio et Max AA Valerio) Praeses provinciae, ad quem
appellasti, si non vitio neglegentiae vestrae tempus, quod ad reddendos
apostolos praescriptum est, exemptum esse animadverterit, sed ex fatalis casus
necessitate, diem functo eo qui eos perferebat, id accidisse cognoverit, iuxta
perpetui iuris formam desiderio vestro medebitur.
1692/19/96. CJ 9.46.5 (Dio et Max AA Caesio pp . . . ) Qui calumniatores
pronuntiantur, in publicorum dumtaxat iudiciorum quaestionibus, non etiam in
liberalibus causis, quae privatas disceptationes continent, periclitari
solent.
1693/19/97. CJ 10.1.4 (Dio et Max AA Mucatraulo) Certa forma super metoecis
data est, qui iussu principis in aliam civitatem translati sunt. nam praedia
eorum, quae antequam demigrarent habuerint, si ab his distracta non essent,
fisci rationibus vindicari iam pridem decretum est, nisi aliud speciali
praecepto augusta maiestas decreverit. 1. Ut igitur a principibus salubriter
statutum est, ita salvis his, quae utiliter placuerunt, parentibus heredes eos
exsistere minime oportere nulla legis sanctione statutum est.
1694/19/98. CJ 10.2.3 (Dio et Max AA Ianuario) Quoniam Augurio ac filio eius ad
exigenda reliqua consortes vos atque sociatos esse dicatis eisque certorum
dumtaxat nominum exactionem mandatam nec inter eum et ceteros, qui exactores
fuerant nominati, confusae exactionis mutuum periculum constitutum, sed
separato muneris obsequio discretam sollicitudinis rationem fuisse adseveratis,
a iure non discrepat, ut prius ex bonis exactorum, qui principali loco ad
exactionem fuerant destinati, indemnitati fiscali satisfiat, postque eos, si
solidum debitum exsolutum non sit, nominatores conveniri. 1. Rationalis igitur
noster iuris ordinem sequetur, excussisque exactorum facultatibus nec non etiam
nominatorum, si fiscus in universi debiti quantitate securitatem indemnitatis
consecutus non fuerit, etiam vos ad restituenda fiscalia debita adstringet.
1695/19/99. CJ 10.33.1 (Dio et Max AA Saturnino) Si libertus vel ius aureorum
anulorum adeptus non est vel natalibus suis non restitutus, praeses provinciae
non tantum curiae participare non permittet, sed iuxta legis severitatem
congruenti poena ulciscetur.
1696/19/100. CJ 10.33.2 (Dio et Max AA Orcinae) Praeses provinciae, si eum qui
aedilitate fungitur servum tuum esse cognoverit, si quidem non ignarum
condicionis suae ad aedilitatem adspirasse perspexerit, ob violatam servili
macula curiae dignitatem congruenti poena adficiet: si vero, cum opinione
publica mater eius pro libera haberetur, ex decurione procreatus ad capessendum
honorem errore lapsus processit, dominio tuo eum subiugabit.
1697/19/101. CJ 10.40.4 (Dio et Max AA Alexandro) Cum neque originales neque
incolas vos esse memoratis, ob solam domus sive possessionis, licet ex
substantia decurionis adquisita sit, causam (ob . . . causam dett.
ob solam domum sive possessionem . . . causa K ob solas domos vel
possessiones . . . etiam causa O) publici iuris auctoritas
muneribus subiugari vos non sinet.
1698/19/102. CJ 10.40.5 (Dio et Max AA Maximo) Si in patria uxoris tuae vel in
qualibet alia domicilium defixisti, incolatus iure ultro te eiusdem civitatis
muneribus obligasti.
1699/19/103. CJ 10.42.6 (Dio et Max AA Polymnesto) Professio et desiderium tuum
inter se discrepant. nam cum philosophum te esse proponas, vinceris avaritiae
caecitate et onera quae patrimonio tuo iniuguntur solus recusare conaris. quod
frustra te facere ceterorum exemplo poteris edoceri.
1700/19/104. CJ 10.43.3 (Dio et Max AA Eutychiano) Cum te omnibus muneribus
functum esse adseveras, ad eadem munera, si aliorum civium copia est, qui
obsequiis civilibus fungi possunt, praeses provinciae devocari te non
permittet.
1701/19/105. CJ 10.44.2 (Dio et Max AA Valerio) Qui publici muneris vacationem
habet, si aliquem honorem excepto decurionatu sponte susceperit, ob id, quod
patriae suae utilitatibus cesserit vel gloriae cupiditate paulisper ius
publicum relaxaverit, competens privilegium non amittit.
1702/19/106. CJ 10.48.3 (Dio et Max AA Marino) Tutelae sollicitudo a muneribus
civilibus non excusat, utpote (expectes ut Kr.) nec
tres simul iniunctae diversarum domuum eiusmodi beneficium praestent.
1703/19/107. CJ 10.48.4 (Dio et Max AA Attalo) Hydraulae munerum civilium
immunitatem sibi iure concessam probare minime possunt.
1704/19/108. CJ 10.51.2 (Dio et Max AA Iuliano) Cum articulari morbo
debilitatum te esse dicas, iuxta iuris publici auctoritatem a personalibus
numeribus vacationem habebis.
1705/19/109. CJ 10.53.4 (Dio et Max AA Malcho) Oratione divi Pii liberalium
studium professores, non etiam calculatores continentur.
1706/19/110. CJ 11.36.4 (Dio et Max AA Dioni) Cum te et collegam tuam
magistratus vestri tempore publicum fenus collocasse proponas nec potuisse
debitum a quibusdam rei publicae restitui, cum paratus sis pro te id quod (pro
eo quod Momm.) solus gessisti satis rei publicae facere,
consequens est rem publicam, si separati actus vestri fuerint, contra (f.c.
Hal. contractus fuerint libri) successores collegae
tui vel rerum eius possessores prius ob personam eius progredi et, si solida
indemnitas rei publicae servata non fuerit, nominatores eius interpellare ac
postremo loco, si quid ex nomine collegae tui defuerit, ob culpae nexum te
interpellare. priores nominatores enim veluti fideiussores placuit obstringi.
1707/19/111. CJ 11.38.1 (Dio et Max AA Diodoro) Cum ad munus exhibendarum
angariarum cum aliis creatus a consortibus muneris sollicitudine deserta solum
te functum esse proponas, sumptuum detrimenta, si qua acciderunt, collatione
eorum, quos munus oportuit participare, provisione praesidis dividentur. qui
(qui KbIa quod KaIb) si etiam a te obsequium
derelictum esse cognoverit, quid censurae publicae congruit, non ignoret.
1708/19/112. CJ 11.42.1 (Dio et Max AA Marcello) Cum praesidem provinciae
impensas, quae in certaminis editione erogabantur, ad refectionum murorum
transtulisse dicas, et quod salubriter derivatum est non revocabitur et
sollemne certaminis spectaculum post restitutam murorum fabricam iuxta veteris
consuetudinis legem celebrabitur. 1. Ita enim et tutelae civitatis instructae
murorum praesidio providebitur et instaurandi agonis voluptas, confirmatis his
quae ad securitatis cautionem spectant, insecuti temporis circuitione
repraesentabitur.
1709/19/113. CJ 12.33.2 (Dio et Max AA Valerio militi) Non tantum decurionum
filiis, sed omnibus in fraudem civilium munerum nomina armatae militiae
dantibus fraudem prodesse displicuit.
End of secretary no.19
1710. CJ 8.54.4 (d. 1 Oct 291) Perfecta donatio condiciones postea non capit.
quare si pater tuus donatione facta quasdam post aliquantum temporis fecisse
condiciones videtur, officere hoc nepotibus eius fratris tui (Rb
fratri tuo C fratribus tuis Ra?) filiis minime posse
non dubium est.
1711. CJ 8.47.5 (Syrae s. 4 Dec 291 Tzirallum/Triballis) A muliere quidem, quae
nec suos filios habet in potestate, adrogari non posse certum est. verum
quoniam in solacium amissorum tuorum filiorum privignum tuum cupis in vicem
legitimae subolis obtinere, adnuimus votis tuis secundum ea, quae adnotavimus,
et eum proinde atque ex te progenitum ad fidem naturalis legitimique filii
habere permittimus.
292: HANNIBALIANO ET ASCLEPIODOTO CONSS
1712. Letter. CJ 7.35.4 (Crispino pp. 26 Feb 292/293) Si possessio inconcussa
sine controversia perseveraverit (AC perseveravit
PR), firmitatem suam teneat obiecta praescriptio: quam contra
absentes vel rei publicae causa vel maxime fortuito casu nequaquam valere
decernimus.
1713. Letter. CJ 1.23.3 (Crispino praesidi provinciae Phoenice d. 31 March 292)
Sancimus, ut authentica ipsa et originalia rescripta et nostra (e.n.
edd. ex nostra C ex nostra etiam R) manu
subscripta, non exempla eorum insinuentur.
1714. Letter. CJ 9.2.11 (have Crispine carissime nobis d. 6 Apr 292) Si quis
homicidii crimen existimat persequendum, secundum iuris publici formam debebit
eum, qui in primordio homicidii postulaverat reum neque probaverat ideoque reus
absolutus est, praevaricationis arguere: id enim salubriter statutis principum
parentum nostrorum iurisque forma praescriptum est: vel si id non putaverit
agendum, ad sequens crimen, id est pastorum latronumve, descendere eum coges
atque id exsequi iudicio tuo, cum, si quidem id ab incusato appareat esse
commissum, ob ultionem publicam obnoxius legibus fiat.
1715. Letter. CJ 10.10.1 (Scyrioni rationali d. 12 Apr 292) Scire debet
gravitas tua intestatorum res, qui sine legitimo herede decesserint, fisci
nostri rationibus vindicandas nec civitates audiendas, quae sibi earum
vindicandarum ius veluti ex permissu vindicare nituntur: et deinceps quaecumque
intestatorum bona a (a Ob omit
KOa) civitatibus obtentu privilegiorum suorum occupata esse
compereris, ad officium nostrum eadem revocare non dubites.
Diocletianus et Maximianus AA without consular date: unassigned
1716. CJ 2.46.2 (Dio et Max AA Aquilinae) Quoniam ea, quae in transactione dari
placuerat, te tradidisse proponas, consequens est, si de his repetendis per in
integrum restitutionem vel quamcumque aliam causam putaveris agendum, eius
adire te provinciae praesidem, in qua domicilium habent quos convenis.
1717. CJ 3.36.13 (Dio et Max AA Saturnino) Certum est liberorum peculia post
mortem patris in hereditate dividenda ad communionem esse revocanda. frater
autem et coheres tuus ob contractus, quibus vivente patre etiam ignorante ipso
obligatus fuit, convenire te et alterum fratrem tuum coheredem vestrum ultra
non potest, quam ut de peculio suo recipiat tantam quantitatem, in quantam
condemnatus est his, cum quibus ipse contraxit.
1718. CJ 4.39.7 (Dio et Max AA Manaseae/Mnaseae) Postquam eo decursum est, ut
cautiones quoque debitorum pignori darentur, ordinarium visum est, ut (ut
PC omit R) post nominis
venditionem utiles emptori, sic, ut responsum est, vel ipsi creditori
postulanti dandas actiones.
1719. CJ 7.34.1 (Dio et Max AA Marcellinae) Si is, cui colendum fundum dedisti,
post instrumenta, quibus dominium ad te pertinere probari posset, per novercam
tuam subtraxit, hoc solo praescriptione temporis defendi non potest.
1720. CJ 7.64.8 (Dio et Max AA Constantio) Si pater tuus, cum decurio
creareris, non consensit et quindecim annos aetatis agis, aditus praeses
provinciae, si inhabilem te ad obeundum decurionatus honorem esse perspexerit,
quando huiusmodi aetati etiam praetermissa appellatione subveniatur, iniquam
nominationem removebit.
1720A. Letter. CJ 9.2.8 (Dio et Max AA) Si quis se iniuriam ab aliquo passum
putaverit et querellam deferre voluerit, non ad stationarios decurrat, sed
praesidalem adeat potestatem aut libellos offerens aut querellas suas apud acta
deponens.
1720B. Letter. CJ 9.41.8 (Dio et Max AA ad Sallustianum praesidem) Milites
neque tormentis neque plebeiorum poenis in causis criminum subiungi concedimus,
etiamsi non emeritis stipendiis videantur esse dimissi, exceptis scilicet his,
qui ignominiose sunt soluti. quod et in filiis militum et veteranorum
servabitur. 1. Oportet autem iudices nec in his criminibus, quae publicorum
iudiciorum sunt, in investigatione veritatis a tormentis initium sumere, sed
argumentis primum verisimilibus probabilibusque uti. 2. Et si his veluti certis
indiciis ducti investigandae veritatis gratia ad tormenta putaverint esse
veniendum, tunc id demum facere debebunt, si personarum condicio pateretur. hac
enim ratione etiam universi provinciales nostri fructum ingenitae nobis
benevolentiae consequentur.
1720C. Oral pronouncement. CJ 9.47.12 (Dio et Max AA in consistorio
dixerunt/imp. Diocletianus A in cons. dixit scr.) Decurionum filli
non debent bestiis subici. Cumque a populo exclamatum est, iterum dixerunt
(dixit scr.): Vanae voces populi non sunt audiendae: nec enim
vocibus eorum credi oportet, quando aut obnoxium crimine absolvi aut innocentem
condemnari desideraverint.
1720D. Letter. CJ 10.1.5 (Dio et Max AA ad Flaccum) Prohibitum est cuiuscumque
bona, qui fisco locum fecisse existimabitur capi prius, quam a nobis forma
fuerit data. 1. Et ut omni provisionis genere occursum sit Caesarianis,
sancimus licere universis quorum interest obicere manus his, qui ad capienda
bona alicuius venerint, qui succubuerit (succubuerint KOa)
legibus, ut, etiamsi officiales ausi fuerint a tenore datae legis desistere,
ipsis privatis resistentibus a facienda iniuria arceantur. 2. Tunc enim is,
cuius interest bona alicuius non interpellari, officialibus volentibus ea
capere debet adquiescere, cum litteris nostris cognoverit non ex arbitrio suo
Caesarianos (id est officiales insert libri)
ad capiendas easdem venisse facultates, sed iustitiae vigorem id fieri
statuisse.
1720E. Letter. CJ 10.32.2 (Dio et Max AA) Observare magistratus oportebit, ut
decurionibus sollemniter in curiam convocatis nominationem ad certa munera
faciant eamque statim in notitiam eius qui fuerit nominatus per officialem
publicum perferre curent, habituro (I habitura O illo
habituro K) appellandi, si voluerit, atque agendi facultatem apud
praesidem causam suam iure consueto: quem si constiterit nominari minime
debuisse, sumptus litis eidem a nominatore restitui oportebit.
1721. CJ 10.40.3 (Dio et Max AA Alexandro) Est verum eos, qui in territorio
alicuius civitatis commorantur, velut incolas ad subeunda munera vel capiendos
honores non adstringi.
1721A. Oral pronouncement. CJ 10.48.2 (Dio et Max AA 13 Feb) Inductis Firmino
et Apollinario et ceteris principalibus Antiochensium adstantibus Sabinus dixit
. . . Diocletianus: Certis dignitatibus data a nobis indulgentia est munerum
civilium et personalium, id est his, qui aut ex protectoribus sunt aut ex
praepositis. ii ergo ad munera personalia aut civilia non vocabuntur.
1721B. CJ 10.50.1 (Dio et Max AA Severino et ceteris scholasticis Arabiis) Cum
vos adfirmetis liberalibus studiis operam dare, maxime circa professionem
iuris, consistendo in civitate Berytorum provinciae Phoenices, providendum
utilitati publicae et spei vestrae decernimus, ut singuli usque ad vicesimum
quintum annum aetatis suae studiis non avocentur.
1722. CJ 10.52.4 (Dio et Max AA Domno) Cum facultates tuas in filium tuum
contulisse te nec quicquam habere proponas, respectu eius patrimonii quod tuum
esse desiit muneribus civilibus non adstringeris.
1722A. Letter. CJ 10.62.3 (Dio et Max AA Crispino) Si ii, qui cum patre ad
protostasiae munus vocati sunt, etiam nunc (e.n. K et adhuc
O) in patria potestate constituti sunt, ab huiusmodi
necessitatibus liberentur, cum ex eadem familia ac domo duos ad ista obsequia
destinari periniquum videatur. 1. Sane eos, quos emancipatos esse atque ex
familia exisse manifestum est, sine cunctatione retinere debebis.
1723. CJ 10.65.3 (Dio et Max AA Muciano) Transmarino legatione apud nos
perfunctos constitutum est biennii vacationem munerum civilium et honorum
habere, non eos, qui de proximo obsequium rei publicae videntur exhibuisse.
1724. CJ 12.62.2 (Dio et Max AA Alexandro) Obtentu nominis primipili civiles
actiones ad alios iudices transferendae non sunt.
1725. CJ 12.62.3 (Dio et Max AA Domnae) Utilitas publica praeferenda est
privatorum contractibus: et ideo si constiterit fisco satisfactum esse ob
causam primipili, poteris obligatam tibi possessionem dotis titulo petere, ut
satis doti fieri possit.
1726. CJ 12.62.4 (Dio et Max AA Dionysio) Cum ex sola primipili causa liberos,
etiam si patribus heredes non existant, teneri divus Aurelianus (Aurelianos
Oa traianus vel aurelianus K tracianus
Ob) sanxerit, si neque successistis patri vestro nec quicquam ex
bonis eius tenetis, consequens est a paternis creditoribus vos non conveniri.
1727. Letter. CJ 11.55.1 (Dio et Max AA ad Charisium). Ne quis ex rusticana
plebe, quae extra muros posita capitationem suam detulit et annonam congruam
praestat, ad ullum aliud obsequium devocetur neque a rationali nostro mularum
fiscalium vel equorum ministerium subire cogatur.
1728. PSI 1.111 (Dio et Max AA Sept 287/290) . . . possessionem adempti . . .
ur ut adseveras annos op . . . niente iure subnixus es poc . . . tinendos iuris
publici dep . . .
|